Ultiem intiem
Intimiteit. De één gruwelt van het woord, de ander ziet witte stranden, hand in hand voor zich en weer een ander ervaart intimiteit als verbondenheid zonder uiterlijke vormen.
Intimiteit is een van onze eerste levensbehoeften, bijna zoiets als de behoefte aan eten en drinken. Want dat je zonder intimiteit dood gaat is misschien iets te heftig uitgedrukt, maar onze kwaliteit van leven verbetert sterk als we in ons leven (voldoende) intimiteit ervaren. Een intieme relatie is goed voor ons. Maar dat betekent niet dat we ons er gemakkelijk aan overgeven. Wat houdt ons dan tegen? En kun je intimiteit leren?
Intimiteit stilt ons verlangen om echt gekend te worden
Intimiteit
Tja, wat is intimiteit nu eigenlijk? Het woord intimiteit kom uit het Latijnse in en timere, wat zoiets betekent als ‘heb geen angst’. Voor de meeste mensen is het een diepe gevoel van verbondenheid met de ander. En om deze nabijheid aan te gaan, is het voorwaarde dat we door onze angsten heengaan. Eigenlijk is intimiteit de veilige basis van waaruit we anderen toestaan in onszelf te laten kijken. Dit kan lichamelijk zijn, emotioneel, intellectueel of spiritueel. Openheid, kwetsbaarheid en eerlijkheid zijn daarbij sleutelwoorden.
Intimiteit is vooral ook emotionele dichtbijheid. Deze vorm van intimiteit is lastiger te bereiken dan lichamelijke intimiteit. Het vraagt om maskers afzetten, schilden laten zakken en daarin te delen in gevoelens, angsten, dromen, pijn plekken en daarmee ook onze kwetsbare zelf te laten zien.
Vraag mensen wanneer ze zich het meest intiem voelen en ze komen met uiteenlopende situaties. ‘Het ontstaat als ik me niet gedwongen voel me anders voor te doen dan ik ben’ zegt de een. ‘Als ik het idee heb dat we elkaar over en weer begrijpen,’ zegt de ander. En terwijl de een zich het meest intiem voelt bij de persoon met wie ze vrijt, is er voor de ander niets intiemer dan het letterlijk samen slapen.
Compleet voelen
Een mooi praktijkvoorbeeld over hoe intimiteit ervaren wordt als emotionele verbondenheid, illustreert het verhaal van Jose en Anja. Zij melden zich aan voor relatie gesprekken omdat zij er naar eigen zeggen even niet uitkomen samen. Tegenover zitten twee zelfverzekerd ogende vrouwen van begin 50. Als zij hun verhaal vertellen, word ik geraakt door de kracht ervan. Zowel Anja als Jose zijn getrouwd met een man en samen hebben ze sinds 15 jaar een relatie. De mannen in hun leven zijn op de hoogte en hebben geaccepteerd dat zij dit intieme leven delen. De vrouwen geven aan dat hun relatie van groot belang is om zich als vrouw compleet te voelen. Zij dragen elkaar, zo omschrijven ze het zelf. Er hangt momenteel echter een donkere wolk boven deze relatie; ze dreigen het gevoel van verbondenheid met elkaar te verliezen.
Anja heeft te horen gekregen dat ze een ernstige hartafwijking heeft. Anja doet er alles aan om haar leven zodanig in te richten dat het haar hartfalen ontziet. Jose daarentegen leeft nu met een grote angst dat ze Anja gaat verliezen. Niet alleen als haar intieme partner maar ook bang haar te gaan verliezen aan de zorg van haar echtgenoot. Ze lijken elkaar in dit stuk niet te bereiken. Anja voelt het als een zware last te weten dat haar ziekte zoveel angst bij haar geliefde teweeg brengt terwijl Jose het gevoel heeft geen recht te hebben op alle emoties die ze voelt, laat staan deze uit te spreken.
Geen vanzelfsprekendheid
Intimiteit is niet iets vanzelfsprekend. In de liefde draait het om vertrouwen, respecteren en de verschillen accepteren en waarderen. Maar in diezelfde liefde is een relatie pas intiem wanneer we de bereidheid hebben elkaar werkelijk te willen ontmoeten. In het geval van Anja en Jose, die zichtbaar veel van elkaar houden, lijkt het slechte nieuws over ziek zijn ervoor te zorgen dat zij elkaar tijdelijk niet bereiken. Even spreken ze niet dezelfde taal, lukt het hen niet de emotionele boodschap bij elkaar te horen. Met elk poging tot een gesprek hierover, neemt hun onmacht toe en cirkelen ze in de rondte. Gelukkig hebben ze dat bijtijds in de gaten.
Werkwoorden
Wat de vraag van deze vrouwen zo mooi maakt, is dat zij snappen dat zij zonder het herstellen van de emotionele intimiteit zich niet volledig voelen. Zij begrijpen als geen ander dat een Relatie en Intimiteit werkwoorden zijn. Zij hebben een lange weg afgelegd in het vinden van een vorm waarin ze de beste versie van zichzelf konden worden. Ze hadden en hebben elkaar nodig. Of zoals ze het zelf omschrijven; ‘door elkaar te ontdekken, leerden we onszelf kennen’. Uiteindelijk is dat wat we nodig hebben in partnerschap; iemand om ons compleet te voelen en zo het mooiste uit onszelf te halen. Intimiteit stilt ons verlangen om echt gekend te worden.
Met EFT lijkt de stap voor Anja en Jose om hun intieme band te herstellen, dichterbij. Sinds enige tijd werken wij o.a. vanuit de principes uit Emotional Focused Therapy. Een relatieprogramma waarbij drie elementen de basis vormen voor meer emotionele verbondenheid in de relatie. Kan ik je bereiken? Kan ik erop vertrouwen dat je je openstelt voor mij? Weet ik dat je me in mijn waarde laat en dicht bij mij blijft? De praktijk wijst uit dat we wel kiezen voor een intieme relatie maar we vaker blijven steken in het delen van dagelijkse ervaringen, feiten, meningen en minder aandacht besteden aan het delen van onze diepere angsten, mogelijke faalgevoelens en de behoeftes die we voelen.
Intimiteit is elkaar echt ontmoeten
Eerlijk
Het aangaan van een intieme relatie maakt ons eerlijk. Het voorziet in een spiegel die wenselijk is om onszelf te zien voor wie we werkelijk zijn. Zonder die relatie kunnen we onszelf van alles wijs maken over onszelf. Hoe meer we van onszelf aan de ander laten zien, des te beter we onszelf leren kennen en des te beter we in staat zijn intimiteit te ervaren.
Een intieme relatie zorgt er dus voor dat we onze illusies opgeven en plaats gemaakt wordt voor een minder perfecte maar echte realiteit. Het probleem in de realiteit is dat we over het algemeen bang zijn om onszelf te laten zien, bang om niet geliefd te worden. Maar hoe kunnen we ooit geliefd zijn als we onszelf niet laten zien aan de ander? Onszelf niet laten zien betekent het ontberen van ware intimiteit. De mate waarin we onszelf laten zien aan de ander is precies de mate waarin we intimiteit ervaren en aankunnen.
Paradox
We willen allemaal geliefd zijn om wie we zijn maar de bereidheid om te laten zien wie we zijn, ontbreekt vaak door onze angst voor de afwijzing. Hier hebben we een voor ons bekende cirkel te pakken; we verlangen naar intimiteit, we rennen ervoor weg uit angst voor de afwijzing, we vertellen onszelf dat we vrij willen zijn van emotionele banden en vervolgens worden we onze eigen slaaf van het een of ander; vele relaties, alcohol, koopziek, overeten of drugsgebruik om maar eens een paar verslavingen te noemen. Allemaal verwijst dit naar het ontbreken van enige vorm van ware intimiteit. Hoe dat zo? Omdat verslavingsgedrag ons in een denkbeeldige wereld houdt terwijl intimiteit ons daar juist uit haalt.
In een intieme relatie maken illusies plaats voor een echte realiteit
Anja en Jose verblijven wel degelijk in de realiteit en deze liet hen zien dat ingrijpend nieuws zoals ziekte zo’n sterke kracht heeft, dat het tot een relatietrauma kan komen. Uiteindelijk lukte het hen om de cirkel waarin ze zaten, te herkennen en erbij stil te staan. Ze leerden om hun angsten en behoeften aan elkaar kenbaar te maken zonder dat het perse tot een oplossing leidde. De bereidheid elkaar echt te zien en te horen was genoeg om de intimiteit te herstellen.
Samen op de intimiteitsreis
Hoe ga je meer intimiteit ervaren in gezelschap van de ander? De eerste stapis altijd om eerst de intimiteit met jezelf aan te gaan. En de enige manier hiervoor is tijd alleen doorbrengen. Elke keer opnieuw jezelf herontdekken zodat je daarna samen verder op reis kunt. Dat maakt echte intimiteit ook een ingewikkeld en langzaam proces. Het vraagt van ons stukken van onszelf met anderen te delen én je eigen identiteit te behouden. In een intieme relatie geef je jezelf dus niet weg en je offert je al helemaal niet op. Nee, je blijft je bewust van je eigen ‘Ik’, dat zowel gescheiden is van als een verbinding aangaat mét de ander. Denk nooit dat je jezelf en je geliefde door en door kent. Het ontvouwen van wie jij en de ander is – samen – is een proces wat misschien wel een leven lang in beweging is.
Focus op wat goed is in je relatie. Dat bevordert intimiteit
Kun je intimiteit leren? JA! Leven betekent keuzes maken. Met elke keuze die we maken hebben we de intentie om een betere versie van onszelf te worden. Dit geldt voor studiekeuze, partnerkeuze, keuzes ten aanzien van waar en hoe we willen wonen, keuzes ten aanzien van onze persoonlijke ontwikkeling en zelfs de keuzes die we bewust of onbewust maken met betrekking tot familie en vrienden. Wil je groeien in emotionele intimiteit dan vraagt het oefening. Eigenlijk niet anders dan bij het vergroten van seksuele intimiteit. DOEN! Ga die relationele reis aan van ik, jij naar wij samen. Hoe doe je dat? T is een reis die voor iedereen anders is maar voor ons allemaal tijd, ruimte en aandacht vraagt. Een langzame beweging. Toch kunnen we je een aantal handvatten aanreiken. Vooraf is het handig jezelf een aantal eerlijke vragen te stellen:
Ben ik echt bereid alles van mezelf te laten zien? Ook mijn pijn, onzekerheden en kwetsbare kanten? En als ik mezelf laat zien, is het dan hoe de werkelijkheid is of voeg ik er hier en daar wat glitter aan toe? Is degene met wie ik een intieme relatie aanga, ook degene die dat met mij wil? Zo ja, hebben jullie dan dezelfde uitgangspunten van waaruit jullie de relationele reis voortzetten?
Intimiteit vraagt om bewustzijn en daarnaar handelen. Bespreek met je geliefde hoe de verhouding tussen ‘ik’ en ‘wij’ voelt. Oftewel de tijd en aandacht die je geeft aan jouzelf en aan jullie samen, is deze zoals je het je wenst of heb jij andere behoeften? Om te voorkomen dat de een zich teveel geclaimd voelt en de ander zich teveel in de steek gelaten, is het belangrijk om het hierover te hebben. Stem af op elkaars behoeften zonder jouw eigenheid te verliezen.
De kwaliteit van intimiteit wordt beter als je samen focust op wat goed gaat in plaats waar we over klagen. Waar richt jij je aandacht op? Neem je eens voor een paar dagen je blikveld alleen te richten op datgene in je geliefde wat je blij stemt, spreek je uit en ervaar eens hoe het jullie samenzijn beïnvloedt.
Het vergroten van intimiteit gaat niet zonder momenten waarop je gekwetst wordt. In plaats van je afwerend op te stellen, vertel je je geliefde wat er gebeurt op het moment dat je dit voelt. Bijvoorbeeld: ‘Ik merk dat ik me geraakt voel door wat je nu zegt. Kunnen we hier even bij stilstaan?’ Hierdoor vraag je aandacht van je geliefde voor wat je voelt en een luisterhouding die gericht is op herstel en niet op gelijk krijgen.
Zorg dat je tijd met elkaar doorbrengt om te vrijen. Leg deze tijd desnoods vast in je agenda. Onze seksuele relatie is een belangrijke spiegel voor de mate waarin we veiligheid en vertrouwen ervaren Hoe veiliger je je emotioneel voelt bij je geliefde, des te meer je jezelf durft te laten zien in je seksuele fantasieën en hoe groter de kans op een bevredigende intieme relatie.
Intimiteit in de relatie is ons vervoersmiddel om tot de beste versie van onszelf te komen. Door de ogen van de ander leren we veel over onszelf. Welk vervoersmiddel je ook kiest, wat je bestemming ook is, geniet van de reis en schroom niet om onbekende weggetjes in te slaan.
Recente reacties