door Barbara Veldt | aug 16, 2017 | Gezin en Relatie, Persoonlijke ontwikkeling
Hoe komt het toch kan dat relaties tussen twee vrouwen vaak intens en liefdevol zijn maar op langere termijn tóch niet stand houden. Wat gaat er mis? En welke patronen volgen wij vrouwen daarin? Heeft het te maken met de gevoeligheid van veel vrouwen? Of uitgesproken karakters?
Om deze vraag beantwoord te krijgen, leg ik een voorbeeld uit de praktijk langs de meetlat van de relationele dynamiek tussen vrouwen: Als haar partner Els thuiskomt met de mededeling dat ze verliefd is geworden op een ander, realiseert Agaath zich dat ze niet goed heeft opgelet in hun relatie. Al jaren lijkt alles goed te gaan. Het nieuws komt als donderslag bij heldere hemel voor Agaath. Achteraf vraagt ze zich af waar de liefde al die tijd was? Welke bijdrage heeft zij geleverd aan hun liefde én aan de breuk?
Agaath en Els hebben zo hun onenigheid, hun strijd. Ze vechten mild over de simpelste zaken. Agaath praat te veel, Els te weinig. Els is te weinig thuis, Agaath wil te veel. Toch genieten ze van elkaars gezelschap. Ze vrijen minder frequent dan vroeger, met minder passie, maar er is zeker wel intimiteit. Als ze thuiskomen van het werk kussen ze elkaar, zijn ze blij om elkaar te zien.
Ze eten altijd samen, spreken dan de dag door en de avonden brengen ze regelmatig in elkaars gezelschap door. Niets dramatisch. Het leven zoals velen van ons dat wel in meer of mindere mate herkennen.Recent komt Agaath erachter dat ze in slaap gesukkeld is binnen haar relatie met Els. Ze heeft voor haar gevoel niet de interesse in de relatie verloren, ze is de interesse in zichzelf verloren. In haar eigen leven. In de dingen die voor haar belangrijk zijn. Agaath realiseert zich dat ze veel van zichzelf heeft ingeleverd ten behoeve van de relatie. Denkt ze.
De mate waarin jij jezelf laat zien in de relatie en de mate waarin jij de relatie waardeert zijn belangrijk en liggen in elkaars verlengde.
Hoe weinig we ook écht weten over de liefde en geluk, we weten meestal wel dat het gedrag van de ander niet bepalend is voor ons welbevinden.Wij zijn er zelf verantwoordelijk voor om zorg en aandacht aan onszelf te besteden ongeacht anderen en ongeacht de externe omstandigheden waarin we ons begeven.Elke relatie begint met de relatie die we met onszelf hebben. Als we niet in verbinding staan met onze eigen kern, dan hebben we niets wat ons kan verbinden met de ander. Het gaat er nooit om wat de ander doet. Centraal staat vooral de vraag: hoe zie je jezelf in relatie met jezelf en met de ander en is dat wie je wilt zijn? Ben je jouw leven en jouw relatie aan het vormgeven op de manier zoals jij je dat wenst?
Ondersteunt jouw gedrag naar buiten toe dat wat je zegt te willen? En laten we eerlijk zijn. Het is voor ons vrouwen best een ingewikkelde opgave om in verbinding te blijven met onze kern. De meesten van ons zijn opgegroeid met de onbewuste overtuiging dat we dienstbaar moeten zijn en dat zorg voor de ander onze primaire levenstaak is. Veel vrouwen die ik spreek ervaren goed voor zichzelf zorgen en zichzelf centraal stellen als egoïstisch. Niets is minder waar. Goed voor jezelf zorgen is dé manier om een gezonde relatie te onderhouden. Als je jezelf waardevol acht en liefdevol naar jezelf bent, heb je simpelweg meer te geven aan anderen.
Lesbische en biseksuele vrouwen ook nog eens een minderheid. In onze opvoeding is hetero zijn nog steeds de normen homoseksualiteit afwijkend. Zie binnen een dergelijke maatschappelijke context jezelf maar eens én waardevol te vinden – voor jezelf te gaan staan – én een gezonde en goede relatie te onderhouden. Gelukkig zien we hierin steeds meer veranderen en ontwikkelen de lesbiennes en biseksuele vrouwen van nu een groter zelfbewustzijn.
De mate waarin jij jezelf laat zien in de relatie en de mate waarin jij de relatie waardeert zijn belangrijk en liggen in elkaars verlengde. Maar om jezelf te laten zien moet je kwetsbaar durven zijn, en dit vraagt om volledige acceptatie van jezelf. Dat is een relationele wetmatigheid; schenk aandacht aan jezelf, aan wie je bent en waar je voor staat in het leven. Als je dat kunt, schenk je jezelf liefde en wordt het makkelijker om te geven in je relatie. Je kwetsbaar durven tonen is een belangrijk onderdeel van geven. Veelal vinden we dit lastig omdat het ons een onveilig gevoel kan geven. Maar vaker staan onzekerheden in de weg. Begin je al verbindingen te zien die leiden naar een fijne, gezonde relatie? Als relatietherapeute is mijn ervaring met vrouwenstellen dat ik voornamelijk drie typen relaties voorbij zie komen;
Hoe komt het toch dat relaties tussen tweevrouwen vaak intens en liefdevol zijn, maar op langere termijn tóch niet stand houden. Wat gaat er mis? En welke patronen volgen wij vrouwen daarin? Heeft het te maken met de gevoeligheid van veel vrouwen? Of uitgesproken karakters?
De éénrichtingsverkeer relatie
De ene partner zorgt voor de ander onder het mom van ‘als ik voor jou kan zorgen, voel ik me gelukkig’. En de andere partner laat zich dat wel gevallen. Geen van beiden heeft echter oog voor de aandacht die de relatie vraagt. Het is een ongezonde situatie omdat de verzorgende zichzelf steeds kleiner maakt en weinig of geen aandacht meer heeft voor zichzelf. Ze is volkomen afhankelijk van de mate waarin de andere partner de zorg ontvangt. De basis van de relatie wordt slechts gevormd door de behoeften van één partner; degene die de zorg ontvangt. In dergelijke relaties wordt over het algemeen al snel besloten te gaan samenwonen, waarbij het overigens niet altijd een bewuste keuze is. De een trekt bij de ander in, en voor ze het zich écht bewust zijn, delen zij een leven samen en een huishouden.
De parallele relatie
De ene partner zorgt voor zichzelf en de ander doet hetzelfde. Ook in deze relatie wordt niet voor de relatie zelf gezorgd. In deze relatie staan onafhankelijkheid, kracht en de vaardigheid om voor zichzelf te zorgen, hoog in de lijst van waarden. Over het algemeen hebben deze partners een druk sociaal leven en ze spenderen op elkaar en het gevoel van verbinding is niet groot. Generaliserend kan gesteld worden dat deze stellen vaker apart van elkaar wonen dan samen. En als ze samen-wonen, draaien ze vaker dan andere typen stellen, hun eigen programma. Deze stellen hebben geen hoog oplopende conflicten – emoties spelen minder een rol – en de intimiteit zoeken ze vaker buiten de relatie bijvoorbeeld in het contact met familie, dan dat ze dit bij elkaar vinden.
De versmolten relatie
De partners zorgen voor elkaar maar niet voor de relatie. In een dergelijke relatie zijn de partners zo versmolten met elkaar dat het niet geheel duidelijk meer is waarin de eigenheid en de verschillen zitten. Beslissingen nemen is bijvoorbeeld een probleem aangezien de partners meer gericht zijn in het plezieren van elkaar, dan in het delen van wat ze nodig hebben voor zichzelf. De mate waarin wordt gehouden van de ander is dezelfde mate waarin de partner zichzelf wegcijfert – opoffert – als bewijs van de liefde. De ander heeft absolute prioriteit, veelal ten koste van zelfwaardering en zelfzorg. Deze vrouwen schenken weinig of geen tijd en aandacht aan zichzelf.
Uiteindelijk komen vrouwen in een dergelijke relatie veelal in boosheid en verzet terecht. Jezelf wegcijferen is namelijk iets anders dan geven. Bij wegcijferen wil je er iets voor terug; dezelfde zorg die jij aan die ander geeft. Er wordt als het ware een mentaal lijstje bijgehouden over het geven en nemen. Als dat uit balans is, ontstaat er destructieve boosheid. Mijn ervaring met vrouwen in een versmolten relatie is, dat als het éénmaal scheef zit, vaak veel boosheid aan de oppervlakte komt. Dé uiting van het verzet om nog langer in deze ‘de ander is meer waard dan ikzelf’ relatie te verblijven. Ook deze stellen kiezen er over het algemeen voor om snel samen te wonen. Ditmaal bewust. Het kan soms jaren duren voordat het dysfunctionele patroon waarin ze zitten naar de oppervlakte komt. Maar vroeger of later komt het. Mogelijk een beetje herkenning in alle drie de bovenstaande voorbeelden? Wat er in ieder geval mist in bovenstaande voorbeelden, is balans. Elke relatie bestaat uit twee mensen met unieke behoeften en wensen. En deze vragen erom alle ruimte te krijgen. Zichtbaar te zijn, en door beide partners geaccepteerd te worden. Alleen dán zijn we in staat om op een gezonde manier voor onze relatie te zorgen.
‘Relaties zijn bedoeld om ons te verbinden. Niet om ons gelukkig te maken’
Een gezonde relatie is de uitkomst van twee mensen die van elkaar houden en daarbinnen bewust keuzes maken om emotioneel, fysiek, psychologische en spiritueel in zichzelf te investeren, en deze als input te gebruiken om het een gedeelde ervaring te maken binnen de relatie. Daarmee verdiept ook de relatie zich. Het is een wederkerig proces. Je kunt ook zeggen dat de relatie het fundament is van waaruit je samen de verdieping in jezelf opzoekt. In ieder geval gaat het erom dat je de commitment aangaat met jezelf én met de relatie. Niet met de ander. Alleen dan groei je naar meer eigenheid als vrouw en wordt de relatie een aanvulling op wie jij bent in plaats van een invulling van wie jij niet bent. Vrouwenstellen in het bijzonder worden uitgedaagd in het balanceren tussen persoonlijke voorkeuren en de wijze waarop zij hun samenzijn vormgeven. De uitdaging zit vooral in het stellen van grenzen, door de gevoeligheid die vrouwen hebben ten aanzien van afstand en nabijheid. Of liever gezegd; alleen versus samen. Zodra de ene partner meer haar individuele ruimte gaat opeisen – meer richting het leven dat zij had vóór de relatie – kan dat bij de andere partner een angstige reactie teweeg brengen. De basis voor een ongezonde voortgang van de relatie ligt dan op de loer. Nodig is wederzijds begrip, en daarmee openheid en ruimte voor de wensen en gevoelens, wat er met beiden gebeurt als dit gaande is. Het zou mij niet verbazen als dit mechanisme ten grondslag ligt aan de vele lesbische relaties die uiteindelijk eindigen.
Wil je liefde? Geef liefde!
Terug naar Agaath en Els. Tijdens een individuele sessie met Agaath komt zij er achter dat ze zich grotendeels is gaan voegen naar Els. Ze is zich gaan aanpassen aan haar wensen en behoeften. Daarbij voorbijgaand aan wat zijzelf nodig had. Hoewel ze dacht dat ze hiermee investeerde in hun relatie, was ze in werkelijkheid Els aan het ‘pleasen’. Een zware belasting voor Els; zij ging zich onbewust verantwoordelijk voelen voor het Wel-Zijn van Agaath. Hierdoor ging Els zich terugtrekken waardoor Agaath nog meer uit de kast ging trekken om Els tevreden te stemmen. Een patroon dat uiteindelijk doorbroken wordt als Els de ultieme uitvlucht vindt; verliefd worden op een ander. En het roept vast een verbazing op als ik zeg dat Els, als ze met zichzelf niet een aantal zaken op orde krijgt, in dezelfde patronen terecht komt in haar nieuwe relatie. Wat we ons vaak onvoldoende realiseren is dat we maar op twee zaken invloed hebben; onszelf en de relatie. Als we de focus leggen op onszelf – op onze eigen ontwikkeling en laten zien wie we zijn en daar verantwoordelijkheid voor nemen – geven we onze partner het mooiste cadeau dat we te bieden hebben; onszelf. Relaties zijn bedoeld om ons in verbinding te laten zijn, niet om ons gelukkig te maken. Gezonde relaties zijn de relaties waarin de partners goed voor zichzelf zorgen; ruimte innemen voor hun eigen wensen en behoeften, en daarin hun grenzen bewaken.
‘Je kunt ook zeggen dat de relatie het fundament is van waaruit je samen de verdieping in jezelf opzoekt’
- Zorg ervoor dat je investeert in jezelf. Ken jezelf. Als je weet wie je bent, waar je natuurlijke grenzen liggen en wat jij belangrijk vindt, kun je hiervoor de ruimte innemen die je nodig hebt om je fijn te voelen binnen de relatie. Én dàt draagt weer bij tot meer aangaan met elkaar. In plaats van de oplossing te zoeken buiten de relatie had Els er beter aan gedaan energie te stoppen in het onder ogen komen bij zichzelf wat ze nodig had binnen de relatie met Agaath;
- Accepteer en respecteer de ruimte die jouw partner nodig heeft om zich goed te voelen. Als het bij jou angstige gevoelens oproept – bijvoorbeeld omdat je je afgewezen voelt als de ander tijd spendeert met anderen – praat hier dan over met elkaar. Ook als je dat lastig vindt. Liefde maakt tenslotte moedig;
- Laat jezelf zien. Om een gezonde relatie te onderhouden is het van belang dat je naast jouw wensen, behoeften en dromen ook je kwetsbaarheden, onzekerheden en angsten deelt met je partner. Hierdoor ontwikkelt de ander een ‘liefdesplattegrond’ van wie jij bent en hoe zich dat verhoudt tot onderwerpen binnen jullie relatie. Het verdiept niet alleen de mate van intimiteit maar geeft je partner bovenal een kader van waaruit jij jouw individuele keuzes kunt maken zonder dat dit invloed heeft op de kwaliteitsbeleving van jullie relatie.
Om de liefde te ervaren en daarin te kunnen geven, zijn twee mensen nodig. De relatie, waarbinnen de liefde haar weg vindt, vraagt om aandacht, onderhoud en commitment naar elkaar. Het is van belang dat er balans is tussen de investeringen in de relatie ten opzichte van investeringen die je doet in jezelf. Elke goede relatie begint met een goede relatie met jezelf. Hoe zit dat bij jou?
door Barbara Veldt | aug 8, 2017 | Hulpverlening, Organisatie, Persoonlijke ontwikkeling, Psychologie
De laatste tijd heb ik vaker gesprekken over ‘erbij willen horen’, zowel privé als met clienten. Het is en blijft een fascinerend thema. Erbij horen voorziet in ons collectieve verlangen onderdeel te zijn van iets groters dan wijzelf en tegelijkertijd kan het ons psychologisch welzijn aantasten als we er niet ( meer ) bijhoren.
Toch heb ik zien gebeuren hoezeer mensen zichzelf verliezen in erbij willen horen. Het verlangen om onderdeel te zijn van een groep – en daar identiteit aan te ontlenen – lijkt soms groter dan dichtbij jezelf blijven. Het conformeren aan de groep kan ervoor zorgen dat het individuele welzijn verloren raakt. En zorg je daar wel voor, lig je eruit. Ik zie het zelfs in gezinnen gebeuren; een jongere die wil differentiëren ( mag ik anders denken, voelen ed. ?) van zijn gezin en daardoor, meestal door crisis te forceren, buiten het gezin wordt geplaatst. Het gebeurt.
Perspectief verliezen
We kunnen onszelf verliezen in dat verlangen onderdeel te zijn van. Doordat we zó opgaan in het gevoel ‘ik doe er toe’ ‘ik ben waardevol’ ‘ik word gezien’ ‘ik ben geliefd’ zijn we tegelijkertijd kwetsbaar. Gisteren maakte ik iets mee wat dit in een notendop illustreert. Een wielrenner reed aan de verkeerde kant van de weg. Ik reed op datzelfde fietspad en hij kwam mij tegemoet. Hij zat echter zo in zijn snelheid en focus, dat hij mij begon uit te foeteren dat ik in de weg reed. Zich totaal niet bewust van waar hij zich bevond. Ik was te beduusd om überhaupt te reageren. Maar het is een mooie metafoor wat er kan gebeuren als je opgaat in iets; je verliest perspectief. Je vergeet waar je werkelijk bent en je interne waarden raken verstoord. Ook ontgroeningen om bij een studentenvereniging te mogen, zijn daar een bekend voorbeeld van.
De moraal van het verhaal; zowel ergens bij willen horen als je buitengesloten voelen, kan schaden.
De wij-zij wereld waarin we leven
Zelf vind ik de periferie van het grotere geheel een fijne plek. Ik overzie wat er gebeurt, doe zo nu en dan een stap naar het midden maar houd genoeg ruimte om me weer als toeschouwer op te stellen. Ik hoor nergens en overal bij. Als ik het opschrijf klinkt het bijna alsof ik mijn eigen veiligheid daarmee borg. En misschien is dat wel zo. Het zorgt er in ieder geval voor dat ik niet ‘ingezogen’ wordt. Het geeft helderheid over mezelf en mijn omgeving én ik word niet afhankelijk van goedkeuring noch afkeur. Want dé manier voor groepen om de interne banden strak te houden, is om de wereld in wij-zij onder te verdelen. Met alle negatieve feedback over ‘zij’ die daarbij hoort.
Als je een bewuste observator bent van mensen en de omstandigheden, verbind je je met het goede. Wat daarvoor nodig is, is dat je zowel kunt inzoomen als het grotere geheel blijven zien. Als systeemtherapeut doe ik dit dagelijks. Het is de enige manier om meervoudig partijdig te kunnen zijn. Alle waarheden liggen naast elkaar en mogen gezien en gehoord worden. De ene niet meer of minder waar dan de andere.
Maar ook in mijn privé hecht ik (meestal onbewust) grote waarde aan samenzijn zonder erin op te gaan. Samen en vrij. Vrij en toch samen. Of zoals een engels spreekwoord zegt; ‘be together but not in each other’s pockets’. Het zorgt ervoor dat je én dichtbij je eigen waarden blijft én openstaat voor anders. Het voorziet in een open, accepterende houding, je blijft weg van alle drama én zelfs als alle veilige omstandigheden wankelen, blijf jij overeind.
door Barbara Veldt | aug 4, 2017 | Persoonlijke ontwikkeling, Psychologie
De manier waarop we naar onszelf kijken, hoe we daarover denken en evalueren, bepaalt de mate waarin we tevreden over onszelf zijn. Hoe zit het met jouw eigenwaarde?
Stel het je eens voor. Je staat voor de spiegel en kijkt naar de reflectie van jezelf. Wat zie je dan? Dat je vandaag een slechte haardag hebt? Of juist een ondeugende twinkeling in je ogen? Heb je de focus op de vetrolletjes die zich tonen? Of merk je op dat je kont in die nieuwe spijkerbroek goed uitkomt? Of kan het mogelijk zijn dat je ziet in de spiegel welke veranderingen je hebt doorgemaakt in je ontwikkeling van de afgelopen jaren? Wij vrouwen zullen bij het kijken in de spiegel onze aandacht op hele verschillende aspecten van onszelf leggen. De manier waarop we de blik op onszelf werpen, hoe we over ons zelf denken en onszelf evalueren bepaalt de mate waarin we tevreden over onszelf zijn. Onze eigenwaarde geeft eigenlijk de richting aan hoe we naar onszelf maar ook naar de wereld om ons heen kijken.
Jezelf echt kunnen zien
Danique is 35 jaar en staat voor de spiegel die hangt in mijn praktijkruimte. Ik zie lichte weerstand in haar lichaamstaal als ik haar dit verzoek doe. Schoorvoetend gaat ze ervoor staan en blijft met haar ogen naar de grond staren. Ik vraag haar in de spiegel te kijken, de tijd hiervoor te nemen en daarna op te schijven wat ze ziet. Ze doet netjes wat ik van haar vraag en wat er dan gebeurt, had ik niet kunnen voorzien; ze sjort aan haar blouse, de rits van haar laarsjes trekt ze wat hoger dicht en daarna blijft het stil. Wel richt ze haar blik weer naar beneden. En dan spreekt ze; ‘als ik naar mijzelf kijk, kijk ik alleen maar naar wat ik aan heb. Ik kijk eigenlijk helemaal niet naar mij. Ik zie mezelf niet echt. Helemaal niet eigenlijk’. Het ontbreekt Danique aan een gezond gevoel van eigenwaarde.
Het verschil
De begrippen ‘zelfbeeld’ en ‘eigenwaarde’ wordt wel eens gebruikt als ware deze begrippen synoniem aan elkaar. Niets is minder waar. Zelfbeeld is het concept dat we van onszelf hebben; opgebouwd uit een grote schakering aan beelden en overtuigingen, eigen gemaakt in de loop van ons leven. Eigenwaarde daarentegen is de mate waarin we ons zelfbeeld goed – of afkeuren. Of zoals ik het ook weleens uitleg om het verschil te duiden; eigenwaarde is de mate waarin we aan onszelf geven, compassie met onszelf hebben. Zelfbeeld is de slotsom van hoe we van jongs af aan behandeld zijn door anderen en wat anderen ons vertelden. Het is het antwoord op de vraag hoe jij denkt dat anderen over jou denken. Eigenwaarde is uiteindelijke conclusie die we hierover trekken. Dus ‘niemand moet mij’ of juist ‘ik ben geliefd’ zijn opmerkingen die eigenwaarde weerspiegelen.
Knopen doorhakken
De ingewikkeldheid ervan illustreer ik aan de hand van het volgende voorbeeld. Onna wordt door mij gecoacht op haar gevoeligheid. Ze neemt zoveel hooi op haar vork, dat haar lichaam en haar mentale welzijn continue onder hoogspanning staan. Met alle gevolgen van dien; overspoeld worden door heftige emoties afgewisseld met somberheid. Ze weet dat ze, om weer energie te krijgen en zich fijn te voelen, andere keuzes te maken heeft. Haar relatie wordt gekenmerkt door een partner die veel kritiek op haar heeft, haar werk vraagt teveel van haar en ze heeft nauwelijks nog energie om de dingen te doen waar ze blij van wordt. Ronddraaien in kringetjes noemt ze het zelf. Maar om dergelijke keuzes te maken – knopen door te hakken – is moed voor nodig. En daaraan ontbreekt het haar. Denkt ze. Als we het over haar ouders hebben, zegt ze; ‘mijn ouders hebben mij ongelooflijk goed geleerd hoe ik zekerheid kan verwerven. Wat ze me echter niet meegegeven hebben, is eigenwaarde. Zelfs toen ik ervoor uitkwam dat ik ook op vrouwen val, hadden zij het over zekerheid. Over dat ik het onnodig moeilijk maak voor mezelf en dat de samenleving niet zit te wachten op een vrouw die relaties onderhoudt met mannen én met vrouwen. En hoe zou mijn toekomst er wel niet uitzien?!’.
In relatie met jezelf
De waarde die we geven aan onszelf geeft grotendeels richting aan hoe de denken, handelen en de wereld tot ons laten komen. Het heeft grote invloed op vele vlakken. Ons werk, onze persoonlijke ontwikkeling en ook hoe we in relaties staan, in het bijzonder de relatie met onszelf én die met de intieme ander. Het beïnvloedt dus hoe en in welke mate we naar onszelf kijken als we voor de spiegel staan. De fundering van ons gevoel van eigenwaarde wordt gelegd – ja daar komt ie weer – in onze jeugd. De manier waarop onze ouders en later ook belangrijke anderen, bewust en onbewust met ons omgaan en communiceren – maar ook wat ze voorleven – bepaalt hoe we onszelf evalueren. En wat onze ouders voorleven, is over het algemeen gebaseerd op traditionele waarden. Hoe ze met ons omgaan en welke boodschappen ze ons meegeven, vindt echter de oorsprong in hoe bewust ze zich zijn van de opvoeding, welke stukken onze ouders zelf nog uit te zoeken hebben en wat de wisselwerking is tussen oudertemperament en dat van het kind. Eigenwaarde is een complexe optelsom waarbij het geheel meer is dan de som der delen.
De boodschap die je meekrijgt
Onna is een intelligente vrouw dus zij heeft grotendeels de puzzeldeeltjes wel bij elkaar; haar vader, geboren in de oorlog, is een angstige man die gedurende de opvoeding van haar en haar broer, voornamelijk boodschappen meegeeft die zijn angsten weerspiegelen. ‘dat kun je beter niet doen’ ‘pas je op’ en ‘dat is niets voor jou’ zijn voorbeelden hiervan. Het straalt geen vertrouwen uit, hooguit zorg. In combinatie met de passiviteit die Onna’s vader liet zien, geen krachtige bron om als jong kind eigenwaarde uit te putten. Haar moeder daarentegen lijkt een krachtige vrouw; werkend, zorgt goed voor de kinderen maar Onna beschrijft haar tegelijkertijd als een wat ‘koude’ vrouw. Zelf zegt ze hierover; ‘achteraf zie ik mijn moeder als een vrouw die gericht was op haar eigen behoeften. En als daaraan door mijn vader of door ons als kinderen niet voldaan werd, kon ze zich dagenlang hullen in stilzwijgen’. Kort door de bocht gesproken zouden we kunnen veronderstellen dat Onna’s moeder dit gedrag inzette om uiteindelijk te krijgen wat ze nodig had. Manipulatie. En met succes want zowel de vader als Onna en haar broer liepen op eieren als het ging om hun moeder. Stel je maar eens voor welke boodschap je daar als kind uithaalt?!
Wie jij bent wordt wel duidelijk als je in de spiegel van je eigen hart kijkt. Vrije vertaling naar: C. Jung
Leven vanuit je kracht
Eigenwaarde. Een belangrijk fundament maar zonder enige vanzelfsprekendheid. Mensen met lage zelfwaarde hebben de neiging zichzelf te bekritiseren, zijn streng en oordelend naar zichzelf. Maar ook naar anderen. Het tegenovergestelde is dat mensen met genoeg eigenwaarde vergevingsgezind zijn naar zichzelf, eerlijk en verantwoordelijk zijn en milder zijn ten aanzien van fouten die ze maken. Een gezonde dosis eigenwaarde maakt ons niet egoïstisch of narcistisch. Het zorgt er niet voor dat we misbruik maken van anderen of anderen gebruiken ter ere en glorie van onszelf. In tegendeel. Jezelf waardevol achten betekent juist dat je goed voor jezelf zorgt, je grenzen bewaakt en vanuit je eigen kracht leeft. Gezonde dosis eigenwaarde betekent ook dat je je bewust bent van je eigen emoties, daarin de juiste balans houdt en serieus en speels gelijke tred houdt.
Dat de balans bij Onna zoek is, is duidelijk. Haar hoog gevoeligheid, perfectionisme, haar geschiedenis, de keuze van haar relatie én het niet volledig geaccepteerd voelen van haar lesbisch zijn, maakt dat ze zichzelf gevangen houdt in negativiteit. Met als gevolg dagen die gekenmerkt worden door somberheid en het niet meer zien zitten. De bron van haar slecht voelen, is wel haar lage eigenwaarde. Ze is gaan geloven dat ze niet goed genoeg is, dat ze het leven eigenlijk niet aankan. Én dat ze het niet waard is om van te houden. Vergis je niet. Vanaf de buitenkant oogt Onna als een succesvolle carrièrevrouw die haar leven goed op orde heeft.
Ergens bij horen
Wat is een mogelijke relatie tussen eigenwaarde en homosexualiteit? Er is hier wel wat onderzoek naar gedaan. Zo blijkt bijvoorbeeld dat een belangrijke ingredient van eigenwaarde is dat je het gevoel hebt ergens bij te horen. Of het nu je gezin is, een vriendengroep of het team waar je deel uit maakt, we willen onderdeel van iets uitmaken. Het blijkt dan ook dat de eigenwaarde van minderheidsgroepen in de samenleving lager is. En hetzelfde geldt voor vrouwen ten opzichte van mannen. We zijn zogezegd, dubbel belast. En dan heb ik het er nog niet over wanneer we vrouw zijn, lesbisch én gekleurd.
Als ik terugga naar Danique, de vrouw die voor de spiegel stond, is dit haar waarheid geworden. Danique; ‘ik ben vrouw, biseksueel en ook nog eens zwart’. Ze oogt trots en energiek. Haar culturele achtergrond en haar hyperactiviteit zijn hier debet aan. Achter het masker schuilt een onzekere vrouw die niet weet wat ze met zichzelf aan moet. Het voor de spiegel staan en zichzelf horen stamelen, doen haar de das om. Ze wil zich net zo krachtig voelen als dat ze oogt. Danique wil zichzelf kunnen waarderen, haar biseksualiteit omarmen en een leven leiden waarin haar gevoel niet geaccepteerd te worden, niet langer de boventoon voert. Ze wil meer controle over haar emoties en ook afrekenen met de boosheid die ze ervaart jegens haar ouders; met haar moeder is het contact moeizaam. Haar vader ziet ze al een aantal jaren niet meer.
‘Eigenwaarde. Een belangrijk fundament zonder enige vanzelfsprekendheid’
Sterke drive
Ik zie in vrouwenland veel sterke vrouwen. Vrouwen die op de barricade staan als het gaat om homo-emancipatie. Vrouwen die een onvermoeibare drive lijken te hebben als het gaat om uiting geven aan hun lesbische of biseksuele identiteit. Terecht. We hebben als lesbische, biseksuele of transgender vrouw nu eenmaal meer hobbels te nemen in onze ontwikkeling. Een ontwikkelingscontext die gedomineerd wordt door hetero denken. Het heeft invloed op onze eigenwaarde. Als ik kijk naar de nieuwe generatie lesbische en biseksuele vrouwen lijken zij zich al veel vrijer en comfortabel te voelen in hun seksuele identiteit. Waarschijnlijk mede dankzij de vrouwen die hen vooraf zijn gegaan.
De vrouwen die ik zie lijden onder een laag gevoel van eigenwaarde, vragen zich allemaal hetzelfde af; kom ik er nog wel vanaf? Of liever gezegd; is het wel mogelijk om een gezond gevoel van eigenwaarde te verkrijgen? Mijn volmondige antwoord is JA.
We zijn niet onze geschiedenis, de stem van onze ouders. Onze seksuele voorkeur, onze huidskleur of onze maatschappelijke status. We zijn slechts wat we denken. En ons denken is geen absolute waarheid.
Met Danique ging ik geleidelijk aan werken voor de spiegel. Samen met haar kijken naar wie ze nou werkelijk was. Ik hielp haar attent maken op hele genuanceerde uitdrukkingen in haar gezicht die haar emoties weerspiegelden. Heel langzaam ging ze letterlijke en figuurlijk meer in haar eigen ogen kijken. Ontdekte ze aspecten in zichzelf die ze niet eerder had opgemerkt. Waardevolle karakteristieken, zoals haar zachte oogopslag. Met Onna ging ik het proces in waarin ze begon te accepteren dat haar reizende bestaan teveel vergde van haar gevoeligheid. Ging ze verwachtingen ten aanzien van haarzelf bijstellen, werden nieuwe waarheden geïntroduceerd en onderzocht. En Onna had de moed om zichzelf hardop vragen te stellen over haar tamelijk destructieve relatie. Het zijn allemaal stappen richting een meer gezonde waardering van wie zij zijn.
De sleutel naar een volwaardig en vervullend leven met jezelf ligt wel in de mate waarin je jezelf waardevol acht. Het bepaalt de mate waarin je jezelf en de wereld om je heen vertrouwt. En vertrouwen geeft richting aan je leven. In dit kader is wat mij betreft een succesvol leven een leven waarin je vanuit vertrouwen en waardering voor wie je bent, in het leven staat. Een gezond gevoel voor eigenwaarde zorgt ervoor dat je realistische doelen nastreeft, dat je kunt reflecteren op jezelf vanuit eerlijkheid en oprechtheid en kunnen zeggen; dat had ik toch beter anders kunnen aanpakken. De weg naar een gezond gevoel van eigenwaarde is kunnen geloven dat het voor jou is weggelegd.
‘Vertrouwen geeft richting aan je leven’
ILLUSTRATIES: Sophie Oudman
Recente reacties