Dit artikel is geschreven door Alexander Kiene. Aankomend trainer bij de R A A K academie

De oude Grieken wisten het al: een koud bad doet wonderen voor de gezondheid. Met name Hippocrates was een voorstander van de koude duik om de dag goed te beginnen. Tegenwoordig beweren lifestyle experts wederom dat een koude douche in de ochtend allerlei lichamelijke voordelen oplevert. Zo zou het immuunsysteem sterker worden, het testosteronpeil zou stijgen, depressieve klachten zouden afnemen, en dankzij de toenemende stofwisseling zou men afvallen. Het onderzoek waar deze beweringen op gebaseerd zijn is echter niet onbetwist. Er is wel serieus onderzoek gedaan naar de effecten van langdurig zwemmen in koud water, maar nauwelijks onderzoek naar de effecten van een koude douche.

Is koud douchen dan slechts een oncomfortabele handeling zonder nut? Misschien is het grootste positieve effect van een koude douche niet fysiek, maar eerder mentaal. Onze natuurlijke reactie op het idee van een koude douche is er een van vermijding. Logisch, want het is een onprettige ervaring. Het bewust opzoeken van een onplezierige situatie in plaats van die te vermijden, kan echter ook winst opleveren. De winst bestaat er uit dat we onszelf trainen in de confrontatie met een oncomfortabele ervaring (een koude straal water), in een gecontroleerde omgeving (elk moment kan de warme kraan weer aan, of de douche uit). Dit ochtendritueel zou ons er bewust van kunnen maken dat het niet zo erg is als het lijkt om onze comfortzone te verlaten, en de confrontatie met het onbekende aan te gaan.

In algemene zin is het verlaten van het bekende domein, en het vrijwillig betreden van het onbekende de enige manier om iets te leren. De comfortzone, immers, is bekend terrein, er valt niets meer te winnen. De tegeltjeswijsheid “Als je doet wat je deed, krijg je wat je kreeg” is niet voor niets een cliché; het is een waarheid als een koe. Om te groeien zullen we het steriele bekende terrein moeten verlaten, en ons in het onbekende moeten wagen, met alle gevaren van dien. Als we dat doen, gaan er direct allerlei oeroude waarschuwingssignalen af in ons brein, we worden angstig en onzeker. We kunnen ervoor kiezen om te luisteren en te aarzelen, of we kunnen doorzetten op het onbetreden pad, het duister in, op weg naar onbekende schatten. Joseph Campbell zag dit als het universele hoofdthema van alle mythen en legenden in de geschiedenis van de mensheid. Volgens Campbell is precies het vermogen de confrontatie met het onbekende aan te gaan, wat iemand tot een mythische held maakt. Helden hebben het vermogen problemen op te lossen door zichzelf te ontstijgen, door te blijven groeien onder de gevaarlijkste omstandigheden. Campbell verwoordde het als volgt: “De grot die je vreest te betreden, verbergt de schat die je zoekt.”

De vaardigheid ons niet te laten verlammen door angst vergt oefening, en wie wil kan elke ochtend oefenen onder de douche. Wie het aandurft te kiezen voor de confrontatie, zal daarnaast ontdekken dat het eigenlijk wel meevalt met de kou, dat de anticipatie erop eigenlijk erger is dan de daadwerkelijke ervaring. Het is een waarlijk heldhaftig begin van de dag. En voor wie nog niet overtuigd is: je bent in ieder geval direct klaarwakker.