Empathie in de liefdesrelatie. Hoe werkt dat?

Empathie in de liefdesrelatie. Hoe werkt dat?

Wat verstaan we onder empathie?

Het woord empathie is afgeleid van het Griekse woord empatheia, wat invoelen betekent. Empathie is dus het vermogen om de gevoelens van een ander te begrijpen door deze in te voelen. Inmiddels weten we dat mensen spiegelneuronen hebben waarmee we een idee krijgen van wat anderen voelen. Door onze spiegelneuronen kunnen we emoties aanvoelen en het gedrag van anderen betekenis geven.

Spiegelneuronen zorgen er dan ook voor dat we ons kunnen inleven in een ander. Ons empathisch vermogen is hieraan verbonden en zorgt voor onze betrokkenheid bij de ander. Ons lichaam bootst onbewust de gezichtsuitdrukking of lichaamshouding van de ander na; we reageren dan op een emotioneel niveau en bieden een of andere vorm van hulp aan.

Een negatieve interactiecirkel

Ondanks deze spiegelneuronen kunnen niet alle mensen resoneren met begrip voor wat een ander voelt. Daar zijn soms medische redenen voor (bijvoorbeeld psychische aandoeningen, autisme, enz.). Echter, de meest voorkomende reden voor een gebrek aan empathie is de negatieve cyclus waarin stellen terecht kunnen komen. De duivelse dans van aanklampen en terugtrekken. Wanneer stellen niet langer in elkaars behoeften voorzien, kunnen deze destructieve interacties ontstaan.

Wanneer we het gevoel hebben dat onze partner er emotioneel niet voor ons is, geven onze hersenen een alarmsignaal af. We gaan in de overlevingsmodus – vechten (achtervolgen), vluchten (terugtrekken) of bevriezen. Dit overlevingsmechanisme helpt ons als waarschuwing wanneer er werkelijk gevaar dreigt. Echter, in ons dagelijks samenzijn zorgt dit overlevingsmechanisme ervoor dat we niet langer in staat zijn te verbinden.

Er ontstaat een negatieve interactie cyclus waarbij beide partners getriggerd worden. Ik noem het ook wel; ‘het hechtingsalarm gaat af’. Het voorkomt dat stellen echt aanwezig kunnen zijn bij elkaar. Het is namelijk zo dat als we bezig zijn met overleven (hyperwaakzaam worden voor bedreigingen), we niet langer in staat om de boosheid of het verdriet van onze partner te ontvangen.

Empathie heeft verbinding nodig

Brené Brown liet in 2012 een prachtige korte animatiefilm zien in haar Power of Vulnerability Ted Talk. Ze laat ons op prachtige wijze zien hoe empathie eruit ziet en aanvoelt.

Het goede nieuws is dat empathie en verbinding iets is dat stellen kunnen ontwikkelen. Emotional Focused relatietherapie helpt koppels de destructieve patronen te ontrafelen die hen hebben gevangen houdt in hun reactieve cyclus. Het begrijpen van iemands houding in de cyclus, evenals de emoties en behoeften die hieronder liggen, maakt dat angstige, verontrustende gevoelens kalmeren. Het stelt koppels in staat nieuwe manieren te ontdekken om elkaar te benaderen; vanuit meer veiligheid en hernieuwd vertrouwen, kunnen zij zich verbinden.