Autonomie én verbondenheid; Een paradoxale twee-eenheid

Autonomie én verbondenheid; Een paradoxale twee-eenheid

Relaties – Emoties – Verbondenheid – Autonomie -EFT

Autonoom én verbonden? Hoe kan dat?

Barbara Veldt, EFT register therapeut, Amsterdam

25 April 2020

Samen in verbinding. Eigenheid behouden door autonomie. Een twee-eenheid: yin en yang. Maar hoe zit dat nu eigenlijk? Dit duo hoort bij elkaar maar dat is niet iets waar we ons bewust van zijn. De paradox van autonomie en verbinding.

We kennen de term autonomie eigenlijk vooral uit de ontwikkelingspsychologie; als onderdeel van de puberteit. Het staat synoniem aan zelfredzaamheid, de noodzakelijke voorwaarde om de volledige verantwoordelijkheid voor en controle over je eigen leven te nemen. Zonder autonomie of zelfredzaamheid is het gemakkelijk verstrikt te raken in de afhankelijkheid van anderen.

“Autonomie is het vermogen om op eigen, stevige benen te staan”

Wat is autonomie?

Autonomie wordt gebruikt in combinatie  met verschillende psychologische termen. Ik zou eerder willen beweren dat autonomie de optelsom is van ondergenoemde aspecten in onze ontwikkeling;

zelfredzaamheid dit is de woordenboekdefinitie van autonomie; je eigen regels bepalen en ernaar leven.

van jezelf op aan kunnen in staat zijn om jezelf een belofte te doen en deze na te komen, zoals je een belofte aan een goede vriend zou doen. Geef jezelf dezelfde zorgvuldige overweging die je van een vriend zou wensen.

zelfbeschikking je eigen toekomst bepalen door planning en zorgvuldige actie.

zelfvertrouwen de zekerheid die ontstaat door een gevoel van doelgerichtheid en het vertrouwen om je doel te bereiken.

zelfrespect waardering voor je eigen talenten en mogelijkheden, de erkenning dat je een gezond, bekwaam en liefhebbend persoon bent.

zelfmotivatie een verlangen om te creëren en iets van je leven te maken, ongeacht wat er tegenover staat. Maar met aandacht voor de voldoening die het geeft.

zelfliefde het vermogen om voor jezelf te zorgen en verantwoordelijk voor jezelf te zijn. Je bent accepterend naar jezelf toe. Zowel emotioneel, intellectueel, praktisch alswel als het gaat om je gezondheid, zorg je goed voor jezelf.

Waar dient autonomie toe?

Door het vermogen om voor jezelf te zorgen en verantwoordelijk te zijn voor alle facetten in jezelf , verwerf je:

Emotionele vaardigheden

De emotionele hulpmiddelen die nodig zijn om jezelf van afhankelijkheid te bevrijden. Wanneer een probleem zich voordoet, in plaats van iemand anders de schuld te geven, of “weg te rennen” door ontkenning of verslavend gedrag, leer je als een autonoom persoon de vaardigheden die nodig zijn om er mee om te gaan, ontdek zoveel mogelijk, overweeg vele opties, weeg de mogelijke uitkomst van elke optie af en vraag misschien advies en raad voordat u een beslissing neemt. Als autonoom persoon kun je direct om hulp vragen, maar je blijft zelf bepalen hoeveel en wat voor soort hulp je accepteert en je maakt duidelijke afspraken over wat er van je wordt verwacht.

Het vermogen gezonde relaties aan te gaan

De rolmodellen waarmee u geschikte vrienden en een geschikte partner kunt kiezen. De interactie die je met jezelf hebt, is een rolmodel voor al je andere relaties. Autonomie in jezelf leren helpt je ook om het bij anderen te zien. Als je een zorgzame, verantwoordelijke relatie met jezelf hebt, ontwikkel je een intern relatiemodel om te gebruiken als basis voor je vriendschappen en intieme relaties met anderen.

Een eigen leven

De puberteit is een cruciale fase in onze ontwikkeling. Daar waar we voorheen er nog op konden vertrouwen dat onze ouders beslissingen namen om ons te beschermen tegen de wereld buiten onszelf, kan het mechanisme van ouders nu contraproductief worden.

Ouderschap vraagt om flexibiliteit en dus vraagt het meebewegen op de golven van de ontwikkeling van hun kinderen. De praktijk is echter een weerbarstige; ze blijven beslissingen nemen, vinden het lastig los te laten en te vertrouwen op de verantwoordelijkheid van hun puber. En hoe begrijpelijk; diezelfde puber experimenteert, zet zich af en maakt zich – desnoods met kabaal – af van de ouders.

Loslaten en vertrouwen is het sleutelwoord; kinderen leren hun eigenwaarde, zelfrespect en zelfliefde ontdekken door de ogen van het vertrouwen dat ouders geven. Zo ontstaat ook autonomie.

De maatschappelijke waardering van autonomie

En daar zit een lastig dilemma in: want maatschappelijk voelen ouders een grote druk van buitenaf; je bent pas een goede ouders als je je kind verplicht naar school te laten gaan (en wat als dit elke dag een gevecht is?) Je bent pas een goede ouder als je liefdevol uitspreekt; ‘en ik weet wat het beste is voor mijn kind’. Helaas is het beste meestal afgemeten aan de maatschappelijke norm. Of is hierin de verwachting van de ouders opgesloten. Het is dus maar de vraag of ouders daarin écht afstemmen op hun bijna jong volwassen kind.

Autonomie wordt in onze samenleving onbewust, maar wel actief, ontmoedigt. Er heerst een algemeen aanvaard idee van de ‘plicht’ van ouders om de verantwoordelijkheid ‘zo lang mogelijk’ te dragen. Op de een of andere manier lijkt ‘zorg’ voor het kroost tot een ultieme vorm van liefde te zijn verheven en elke vorm van zelfzorg, geïnterpreteerd te worden als egoïstisch of vreemd. Het lijkt de schaduwzijde van een welvaartssamenleving waarin prestatie, geld en/of zorg meer waardering krijgen dan de ontwikkeling van autonomie. Ouders pamperen erop los. En houden daarmee het kroost langer afhankelijk dan wenselijk.

Met andere woorden:

Ouders hebben dus een belangrijke rol in de autonomievorming van hun puber. Als ze hun taak als verzorger kunnen omvormen naar een meer coachende, volgende rol, ontwikkelt hun kind het vertrouwen en de eigenwaarde die noodzakelijk is om op eigen benen te staan. Autonomie gaat dus om veel meer dan zelfstandigheid ( dit zijn vaardigheden). Autonomie is het vermogen om vanuit liefde, acceptatie en vertrouwen uit te vliegen en een eigen leven te leiden. Met eigen keuzes. Eigen waarden. Eigen behoeften en eigen anders mogen zijn. Als het jong volwassen kind al iets van de waarden van zijn ouders meeneemt in volwassenheid, is dat omdat hij/zij daar een bewuste keuze in heeft gemaakt. Dan is er sprake van eigenaarschap.

“Alleen een persoon die volledig in staat is om voor zichzelf te zorgen, kan vrij zijn om lief te hebben en vrij geven”

De relationele waardering van autonomie

In tegenstelling tot de maatschappelijke overtuigingen, versterken onafhankelijkheid en autonomie de relaties met anderen en maken het geven en ontvangen echt onvoorwaardelijk. Alleen een persoon die volledig in staat is om voor zichzelf te zorgen, kan vrij zijn om lief te hebben en vrij te geven; afhankelijke mensen geven wel maar vragen er (onbewust) iets voor terug; erkenning, waardering of aardig gevonden willen worden.

Hieronder vind je een aantal voorbeelden die je inzicht geven in wat autonomie precies is:

Je doet al jaren aan meditatie en sinds twee maanden heb je een nieuwe liefde. Hij vindt meditatie iets voor zweverige types en maakt er steeds grapjes over. Afhankelijkheid: je trekt je zijn grapjes aan en langzaam worden je meditaties minder tot aan de dag dat je in bed blijft liggen. Net als hij. Autonomie: je gaat het gesprek met hem aan en vertelt hem dat mediteren belangrijk voor je is. Je neemt hem mee hoezeer het jou geholpen heeft in tijden waarin het niet zo goed met je ging. Je vraagt hem om zijn grapjes erover, achterwege te laten.

Je hoort dat een vriendin geruchten over jou heeft verspreid. Afhankelijkheid: Je bent gekwetst en verward, maar je vraagt haar er niet naar; je laat de vriendschap gewoon verslechteren. Autonomie: Je bent gekwetst en verward, dus je vraagt haar om met je te lunchen. Tijdens de lunch vertel je haar wat je hebt gehoord, vraag je of het waar is en krijg je een uitleg die zaken ophelderen.

Een goede vriend, die een aantal ongelukken heeft gehad, vraagt jou om jouw auto te lenen. Afhankelijkheid: Je maakt je er zorgen over, maar je geeft hem de autosleutels. Autonomie: Je zegt: “Het spijt me. Ik zou graag willen helpen, maar ik wil je mijn auto niet lenen. Ik heb m zelf hard nodig en gezien jouw rijstijl, vertrouw ik mijn auto niet aan je toe. Kan ik je ergens heen brengen?”

Wil je elk artikel lezen nog voordat het gepubliceerd is?
Meld je dan aan voor de nieuwsbrief!

7 + 14 =

Loslaten is anders vasthouden

Loslaten is anders vasthouden

[vc_row][vc_column][vc_column_text]Wat is de reden van mijn ergens aan vasthouden? Dat mijn gedachten uitgaan naar situaties, naar mensen en gebeurtenissen die me zoveel energie kosten? Simpel: we zijn verslaafd aan denken. We zijn verslaafd aan de controle waarmee het denken ons misleidt! Ja inderdaad. Je leest het goed. We zijn net als de hond die zijn bot niet loslaat. We kauwen, bijten of likken erop alsof het ons laatste maal betreft. Alle ‘wat als’ of ‘had ik maar’ of andere dramatische gedachten bezetten ons en trekken onze energie leeg.

 

Het kan anders. Volgens mij zijn we het er wel over eens dat het namelijk nergens toe leidt. De situatie verandert niet, de mensen blijven wie ze zijn en we krijgen door ons denken niet meer grip op ons leven. Wat we willen veranderen als we loslaten, is onze gedachten. Die hebben ons in de greep. We zijn erdoor bezet. We roepen: ‘ik moet het loslaten’. We bedoelen: ‘ik wil er geen aandacht meer naar toebrengen’. En daar is het nodige voor nodig want het is als die roze olifant; ‘als we zeggen om er dan niet meer aan te denken, staat ie al in de kamer’.

 

Wat jij los wilt laten, heeft jouw voelen erover nodig. De situatie vraagt van jou om datgene wat jij voelt, toe te laten en het er te laten zijn. En als het er dan is, geef je het gevoel figuurlijk de stoel naast jou. Niet meer en niet minder. Je kijkt het aan, stelt zo nu en dan een nieuwsgierige vraag, luistert in stilte naar het antwoord en je brengt je aandacht naar de energie die eronder ligt. Zit er onder die boosheid wellicht een gevoel van onmacht? Merk je aan jezelf dat het ergens een gevoel van niet goed genoeg zijn, aanraakt? Waar gaat die controle – die steeds terugkerende gedachten – over?

 

Het kan zijn dat je gevoelens als schaamte of schuld gaat voelen. Dat je voelt dat je bepaalde betekenis toegekent aan de situatie die je een gevoel geven tekort te schieten. Inderdaad. Allemaal gevoelens die je liever niet voelt. En er dus bezig bent met datgene wat zich buiten jouzelf afspeelt. Vingers wijzen, of je gedachten naar het verleden of de toekomst laten afdwalen. Je wilt controle en de slotsom van iets vasthouden is dat je geen enkele controle hebt.

 

 

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column css=”.vc_custom_1569786571599{margin-top: -100px !important;}”][os_text_and_quote quote_text=”Je denken geeft je de schijn van controle”]Hoe meer je denkt, des te meer je de illusie hebt van controle. Des te angstiger je wordt, des te groter de behoefte aan controle. Des te meer je gaat piekeren. En zo blijf je in cirkels bewegen en raak je erin gevangen.[/os_text_and_quote][vc_empty_space height=”50px”][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column css=”.vc_custom_1569782807120{margin-top: -200px !important;}”][vc_column_text][vc_row][vc_column width=”1/1″][vc_column_text]

Je vele gedachten over situaties en mensen zijn dus het excuus om niet te hoeven voelen. Het zijn rationalisaties die dienen als verklaring over hoe we ons voelen. We voelen echter niet als we denken. Zodra je je meer comfortabel gaat voelen met het gevoel dat je uitnodigt op de stoel tegenover je, ga je merken dat er diepere angsten onder liggen. Meestal die te maken hebben met onze hechtingsbehoeften. We willen ons geliefd voelen, ertoe doen en goed genoeg zijn. We willen dat er van ons gehouden wordt en dat we gewaardeerd worden.

Thich Nhat Hahn zei het al: ‘We hebben moeite om ons lijden los te laten. Uit angst voor het onbekende houden we liever vast aan het vertrouwde’. Loslaten is moeilijk, omdat het betekent dat je iets van jezelf moet loslaten. Je verwachtingen, je behoeften, je illusies. Het goede nieuws hierin is dat het niet echt van jou is. Het zijn aspecten van wie je denkt te zijn, gestoeld op oude overtuigingen. Je bent je ermee gaan identificeren. Zonder je af te vragen of deze in het hier en nu nog steekhoudend zijn. Laat het gaan en het laat jou los. Het wordt tijd dat je je eigen verhaal gaat herschrijven.

In de meeste gevallen kun je de emoties die thuishoren bij een onderliggend gevoel, zelf doorwerken. Hier is een proces dat u kunt doorlopen om de greep van de situatie van “loslaten” los te laten:

Zoek een rustige plek waar je niet gestoord zult worden. Geef jezelf minstens 30 minuten  omdat je de energie van het proces niet wilt doorbreken.

  1. Ga ontspannen zitten in een stoel of op de vloer.
  2. Sluit je ogen en haal tien keer diep adem om jezelf te kalmeren en te centreren.
  3. Focus op het proces van je ademhaling. Dwing het niets te zijn. Laat je lichaam gewoon ademen zoals het altijd doet.
  4. Als je je kalm voelt, denk dan aan de situatie waar je last van hebt, dat wat je wilt loslaten. Voel de gevoelens die opkomen. Houd niets achter.
  5. Focus op het sterkste gevoel. Waar voel je het precies in je lichaam? Alle emoties huizen in ons lichaam die op hun beurt fysieke sensaties creëren (pijn, hitte, kou, gevoelloosheid, beklemming, enz.).
  6. Focus op het gevoel in je lichaam. Neem de tijd om precies te begrijpen waar het is en wat de sensaties zijn. Probeer er niet weg te laten gaan, want dit zal er alleen voor zorgen dat ze blijven bestaan. Observeer de sensatie. Beschrijf het zo gedetailleerd mogelijk. Terwijl je dit doet, kan het gevoel veranderen en evolueren. Blijf erbij.
  7. Als je eenmaal weet wat en waar de sensatie is, vraag je af welke boodschap je lijf probeert over te brengen. Dit soort ingevingen komen vanuit je binnenwereld en zijn er om je te helpen groeien. Het hoeven niet persé woorden zijn. Het kunnen kleuren, gevoelens, geuren of een willekeurige ingeving zijn. Sta open voor alles wat zich voordoet. Het kan wel of niet iets zijn dat zinvol is. Beoordeel het niet als goed, slecht, goed, fout, gek of iets anders. Wees er gewoon bij en laat het gewoon opkomen.
  8. Als je het gevoel hebt dat je zoveel mogelijk informatie hebt ontvangen, haal dan tien keer diep adem, en concentreer je op het proces en de gewaarwordingen van de ademhaling.
  9. Open je ogen en begin te schrijven wat voor jou opkomt in een dagboek of notitieboek. Pen en papier werken het beste voor dit proces. Blijf zo lang als je kunt schrijven zonder er iets over te beoordelen. Jij noch iets wat je schrijft is verkeerd, gek, dom of enig ander negatief oordeel. Ook jij noch iets wat je schrijft is goed, briljant of geweldig. Dat is het gewoon.
  10. Beantwoord in je dagboek de volgende vragen: Hoe kan wat ik net heb ervaren me helpen vooruit te komen in mijn leven? Kan ik de moeilijke ervaring anders zien? Kan ik mezelf anders zien? Wat kan ik doen om de emotionele tol van soortgelijke ervaringen in de toekomst te minimaliseren en los te laten wanneer ze zich voordoen? Wat zou een ondersteunend verhaal zijn dat ik mezelf over de situatie kan vertellen?
  11. Herhaal dit proces totdat je voelt dat u echt kunt loslaten en vooruit kunt gaan. 

 

Als je door het eerste verzet heen bent en je je aan deze oefening kunt geven, zul je  merken dat datgene wat jou zo bezet houdt, meer en meer vervaagt. Het laat jou los. Er komt een moment waarop je je realiseert dat je er al even niet aan gedacht hebt. Dit heeft te maken met dat je stilgestaan hebt bij datgene wat jouw gevoel je al die tijd al wilde laten weten. Je bent gaan luisteren en in die stille aandacht, vind je de kracht andere waarheden over jezelf eigen te maken. Je houdt nu anders vast.

 [/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]