Hoe je jouw reis van de held kunt gebruiken voor persoonlijke ontwikkeling

Je innerlijke waarden, liefde, beloning, goedkeuring, eer, status, vrijheid, overleven … het is een greep uit de vele aspecten van de reis van een held; Het boek van Joseph Campbell ‘A Hero’s Journey’. We vinden de betekenis van de reis van de held niet in het doden van de draak of het redden van de prinses – dit zijn kleurrijke metaforen en symbolen voor een belangrijker doel. In de reis van een held gaat het over Vechten tegen innerlijke en uiterlijke demonen, confrontaties met pestkoppen of projecties en het vinden van je ultieme partner symboliseren een doorgang door de vaak verraderlijke ‘donkere’ tunnel van zelfontdekking en individualisering naar volwassenheid.

Aan het einde van elke reis (als er zo’n einde is), ben je anders soms uiterlijk, maar altijd intern veranderd.

Laten we de betekenis van de reis van de held onderzoeken en zien hoe deze van toepassing is op psychologische ontwikke-ling en ons vermogen om meer van ons potentieel (wat al aanwezig is maar vraagt om bewustzijn) te realiseren”

Wat is de reis van de held?

Joseph Campbell, de schrijver van a Hero’s Journey, was een nieuwsgierige mytholoog. Op het gebied van mythologie hebben de meeste geleerden hun tijd geïnvesteerd in het onderzoeken hoe de mythen van de ene cultuur anders zijn dan de andere. Daarentegen zocht zocht Campbell naar de overeenkomsten. En zijn studies resulteerden in wat de monomyth wordt genoemd.

De monomyth is een universele verhaalstructuur. Het is een soort verhaalsjabloon die een personage door een reeks fasen leidt.

De hoofdpersoon in de monomyth is de held. De held is geen persoon, maar een archetype – een set universele afbeeldingen gecombineerd met specifieke gedragspatronen. Denk aan een hoofdpersoon uit je favoriete film. Hij of zij vertegenwoordigt de held. De verhaallijn van de film speelde de reis van de held na. Het Hero-archetype zit in de psyche van elk individu, wat een van de belangrijkste redenen is waarom we graag naar verhalen luisteren en kijken.

Campbell begon de patronen van deze monomyth te identificeren. Keer op keer was hij verbaasd deze structuur te vinden in de culturen die hij bestudeerde. Hij zag dezelfde volgorde in veel religies, waaronder de verhalen van Boeddha, Mozes en Jezus Christus.

Waarom is de reis van de held relevant voor ons?

Waarom zouden we überhaupt de reis van een held willen verkennen? Hollywood heeft tenslotte vele van zijn films op deze reis van een held, gebaseerd. Wat voor relevantie heeft dit voor ons als individuen? Veel! Heel veel.

Als we het vandaag de dag over ‘mythe’ hebben, verwijzen we naar iets dat algemeen wordt aangenomen, maar niet waar is. Mythen echter, voor mensen als Campbell en Jung hadden een veel diepere betekenis. Een symbolische waarde. Voor hen vertegenwoordigen Mythen dromen van de collectieve psyche. Dat wil zeggen, als je de symbolische betekenis van een mythe begrijpt, leer je de psychologische onderstroom kennen – inclusief verborgen motivaties, interne conflicten en verlangens – van de mensen.

Omdat de reis van de held een monomyth vertegenwoordigt die we in de meeste, zo niet alle, culturen kunnen waarnemen, vertegenwoordigt het een proces dat uitermate relevant is voor de hele menselijke ontwikkeling.

Wat is dit proces?

De reis van een held vertegenwoordigt het proces van persoonlijke transformatie van een onschuldige kind naar een volwassen volwassene.

Elk kind wordt geboren in cultuur met reeds bestaande regels en overtuigingen van een groep mensen. Familie. Door de Heldhaftige inspanningen kan het oudere kind (de puber) zich uiteindelijk losmaken van deze conventies. Hij of zij moet zichzelf overstijgen om zichzelf te ontdekken. Kortom: elk kind wordt volledig compleet geboren en langzaam past het zich aan aan de normen en waarden van de context waarin hij of zij opgroeit. Er ontstaat een spanningsveld tussen authenticiteit en erbij horen. Aanpassing is overleving. We willen bij ons gezin, bij onze familie horen. Zonder hun liefde, kunnen kinderen zich niet ontwikkelen.

De reis van de held is te beschouwen als een tomtom voor zelfontwikkeling. Alleen als we deze route bewust zijn en kiezen om deze te gaan, kan het veel waarde voor ons hebben.

Voordat we beginnen aan de reis, neem ik je mee in een filmpje van Joseph Campbell:

Mocht je hiernaast meer willen zien van Joseph Campbell’s Hero’s Journey raad ik je aan om ‘Finding Joe’ te kijken. Een mooie , informatieve documentaire. https://www.youtube.com/watch?v=s8nFACrLxr0 van 120 minuten.

De 3 belangrijkste fasen van de reis van de held

Laten we de reis van de held aanvangen als het gaat om inzage geven in de structuur. Om vervolgens in afzonderlijke artikelen fase voor fase apart in te gaan op wat elke fase betekent in de context van volwassenheid.

Fase 1: vertrek

Campbell noemde het vertrek van de eerste fase of de oproep tot avontuur. De held vertrekt van de wereld die hij kent. Luke Skywalker verlaat zijn thuisplaneet om zich bij Obi-Wan aan te sluiten om de prinses te redden. Neo wordt losgekoppeld van The Matrix met de hulp van Morpheus en zijn bemanning.

In de vertrekfase van de reis van een de held verlaat je de veiligheid van de wereld die je kent en bent klaar voor het onbekende.

Campbell schrijft over deze fase in The Hero with a Thousand Faces:

Deze eerste stap van de mythologische reis – die we de ‘oproep tot avontuur’ hebben genoemd – betekent dat de lotsbestemming de held heeft opgeroepen en zijn spirituele zwaartepunt heeft overgedragen van binnen de grenzen van zijn samenleving naar een onbekende zone.

Fase 2: initiatie

Nu moet de held een reeks beproevingen en beproevingen doorstaan. De reis van de held is niet veilig. Hij of zij wordt getest in zijn strijdvaardigheid.

Diezelfde held slaagt misschien niet in elke actie, maar moet doorgaan: ontmoet bondgenoten, vijanden en mentoren met bovennatuurlijke hulp tijdens de inwijdingsfase.

Fase 3: terugkeer

Na de beproevingen en ontberingen van het avontuur te hebben doorstaan, keert de held terug naar huis. De held is echter niet meer dezelfde als na vertrek. Door het rijpingsproces van de ervaring heeft een interne transformatie plaatsgevonden. Dus het kind is volwassene geworden.

Luke is nu een Jedi en is tot vrede gekomen met zijn verleden. Neo omarmt zijn lot en bevrijdt zich van de conventies van The Matrix.

---

Even een pas op de plaats maken: hoe ziet jouw heldenreis eruit?

Voordat we de stadia van de monomyth nader bekijken, gaan we kijken naar wat deze drie fasen onthullen over onze zelfontwikkeling.

Fase 1 vertegenwoordigt onze comfortzone: We voelen ons hier veilig omdat het ons bekend is.

Fase 2 en 3 vertegenwoordigen echter het onbekende. Om het onbekende te omarmen, moeten we onze veiligheid loslaten.

---

Abraham Maslow wijst erop dat we gedurende onze hele leven worden geconfronteerd met een voortdurende reeks keuzes tussen veiligheid en groei, afhankelijkheid en onafhankelijkheid, regressie en progressie, onvolwassenheid en volwassenheid.

Maslow schrijft hierover:

We ontwikkelen ons wanneer de vreugde van groei en bezorgdheid over veiligheid groter zijn dan de bezorgdheid over groei en de vreugde van veiligheid.

Nu wordt wellicht duidelijk waarom zo velen van ons de oproep tot avontuur weigeren. We houden namelijk vast aan de veiligheid van het bekende in plaats van de ‘vreugde van groei’ te omarmen dat alleen van het onbekende ons biedt.

Kijk tijdens je tomtom momenten waarop je de reisstappen van jouw heldenreis kunt vastleggen, of je kunt bepalen hoe ze van toepassing zijn op je ontwikkeling.

Stap 1: De gewone wereld

Voordat een potentiële held de bijzondere wereld kan betreden, moet hij eerst in de gewone wereld leven. De gewone wereld is voor ieder van ons anders – het vertegenwoordigt onze normen, gebruiken, geconditioneerde overtuigingen en gedragingen. In The Hobbit is de gewone wereld de Shire waar Bilbo Baggins samen met alle andere Hobbits – tuinieren, eten en vieren – een eenvoudig leven leidt. Romanschrijver J.R.R. Tolkien contrasteert dit leven in de Shire met de bijzondere wereld van tovenaars, krijgers, mannen, elven, dwergen en kwade krachten die aan de rand van de wereldoorlog staan.

Stap 2: De roep van het avontuur

De roep van het avontuur markeert een overgang van de gewone wereld naar de bijzondere wereld. De held maakt kennis met zijn zoektocht met grote gevolgen. Angst voor verandering en dood leiden de held er echter vaak toe de oproep tot avontuur te weigeren. De gewone wereld vertegenwoordigt onze comfortzone; de bijzondere wereld staat voor het onbekende. De held verzet zich aanvankelijk tegen verandering, maar wordt uiteindelijk gedwongen een kritische beslissing te nemen: ga op avontuur of blijf voor altijd in de gewone wereld met zijn illusie van veiligheid. Dit bepalende moment helpt de held om … vul maar in. Dat is voor iedereen een uniek moment.

Stap 3: de eerste drempel overgaan

In zekere zin is dit het punt van no return. Zodra de held over de onstabiele hangbrug is gelopen, staat hij/zij strak van de spanning. Er is immers geen weg terug, niet de manier waarop hij/zij kwam tenminste. De eerste drempel markeert een belangrijke beslissing: “de wereld rondreizen.” “mijn fysieke gezondheid veranderen.” “een boek schrijven.” “mijn studie volbrengen” “Ik ga meer van mezelf laten zien.” Het eerste moment van vervulling is een prestatie op zich; het is echter ‘slechts’ het eerste moment van vele keerpunten.

Lees ook: met vallen en opstaan

Stap 4: Beproevingen, vrienden en vijanden

Tijdens de reis van de held ontmoet je, als hoofdpersoon, veel obstakels. Sommige mensen proberen je misschien te stoppen tijdens je zoektocht, mogelijk door te zeggen dat je onredelijk of onrealistisch bent. Weet echter dat deze droomstoppers, vaak slim gemaskeerd, positieve intenties lijken te hebben. Maar ze belemmeren je ontwikkeling vanuit hun eigen, veilige comfortzone. Je vermogen om obstakels op je pad te herkennen en je aan te sluiten bij supporters tijdens je avontuur, is van cruciaal belang voor het succes van je missie. In sommige gevallen kan zelfs je coach of therapeut als medestander dienen. Omdat maar weinig mensen de reis van hun held naar volwassenheid voltooien, zullen de mensen onbewust proberen de jouwe te saboteren.

Lees ook: oog in oog met de vijand

Stap 5: Je ontmoeting met de mentor

Over het algemeen wordt de held al in een vroeg stadium van het avontuur opgeluisterd door de aanwezigheid van een wijze wijze. In verhalen gesymboliseerd als een magische raadgever, een teruggetrokken kluizenaar of een wijze leider. De rol van de mentor is om je te helpen. Denk aan Obi-Wan, Yoda, Gandalf of Morpheus. Soms gehuld in mysterie en geheime taal, manifesteert een mentor wanneer de held klaar is. Maar onze moderne wereld is uitgeput van wijze ouderlingen of sjamanen die de jongere generatie effectief kunnen zegenen. Voor de meesten van ons is het aan te bevelen om wijze raad te vragen aan je innerlijke gids, die intuïtieve stem binnenin.

Lees ook: we hebben anderen nodig

Stap 6: De donkere kant

De volgende belangrijke drempel is vaak verraderlijker dan de eerste. Bij het betreden van het kasteel van de slechterik of het landhuis van de kwaadaardige miljardair brengt deze tweede belangrijke beslissing de held gewoonlijk met aanzienlijke fysieke en psychologische risico’s. Binnen de muren van de binnenste grot ligt de hoeksteen van de speciale wereld waar de held zijn doel nadert.

Voor een man vertegenwoordigt de de donkere kant het Moedercomplex, een regressief deel van hem dat probeert terug te keren naar de veiligheid van de moeder. Wanneer een man op zoek is naar veiligheid en comfort – wanneer hij verwennerij eist – betekent dit dat hij verzwolgen wordt door zijn ego; de kant die angst vertegenwoordigt. Voor een vrouw geldt eigenlijk hetzelfde – wanneer zij aandacht eist of zichzelf wegcijfert – betekent het dat zij in contact is met de angst om niet genoeg te zijn. Of niet belangrijk. Het houd haar weg bij het vermogen lief te hebben.

Lees ook: de donkere kant van ons bestaan

Stap 7: Momenten van wanhoop

Geen zinvol avontuur is gemakkelijk. Er zijn veel gevaren op weg naar groei, ontdekking en zelfrealisatie (Maslow weer). De held wordt geconfronteerd met een groot obstakel en de toekomst begint er somber uit te zien: een verlies, mentale gevangenschap of een dreigende nederlaag op het slagveld. Het lijkt erop dat het avontuur tot een trieste conclusie zal komen, omdat alle hoop verloren lijkt te zijn. Maar er blijft hoop en het is op deze momenten van wanhoop dat de held toegang krijgt tot een verborgen deel van zichzelf – nog een laatste druppeltje energie, kracht, geloof of creativiteit vindt om zijn weg uit de buik van het beest te vinden. De held moet vertrouwen op een innerlijke kracht waarvan hij niet weet dat hij die bezit.

Stap 8: De beloning

Nadat de held zijn vijand heeft verslagen, ontvangt hij of zij de prijs. De held trekt het metaforische zwaard uit de steen en bereikt het doel dat hij of zij wilde bereiken. Of deze beloning nu in geld uit te drukken is, fysiek, romantisch of spiritueel is, de held is veranderd. En de mooiste beloning: dat waar de held aanvankelijk naar op zoek was, blijkt nu van ondergeschikt belang te zijn aan het heldenproces wat hij of zij heeft doorlopen. Misschien wilde je af van je financiële problemen? En ervaar je nu de meeste vreugde over het pad dat je bewandelt hebt om het te bereiken.

Stap 9: Terugkeer naar huis

Voordat het avontuur écht voorbij is, moet de held terugkeren naar de wereld waar hij vandaan kwam. Nog steeds liggen uitdagingen op de loer. Schurken die achterbleven, innerlijke demonen die terugkeren. De held moet omgaan met alle problemen die in deze fase van de reis onopgelost zijn gebleven. Door in contact te blijven met waarden en inzichten die je hebt opgedaan, de schaduwen te onderzoeken kan de held keuzes maken. Om blijvend te veranderen, gaat de held met grote regelmaat op zelfonderzoek uit. Hij kan gevaren en zwakke punten herkennen en daarop acteren.

Waar ben jij op de reis van je held?

Als je dit alles hebt gelezen en tot je hebt laten inwerken, herken je dan al waar jij bent op jouw reis? Hoe ontvouwen de stappen uit de reis van een held zich in jouw leven?

Een aantal zaken zijn écht nog van belang om je te realiseren:

1. Ieders reis is uniek – ondanks de gemeenschappelijke, universele structuur van deze reis van de held.
2. Als je terugkeert naar eerdere fases, weet dan dat er ergens nog een aantal lessen geleerd mogen worden. Het is geen teken dat je gefaald hebt, het is wellicht een signaal dat je een waardevol moment over het hoofd hebt gezien. Weet dat alles wat niet geleerd is, zich herhaalt.
3. In het begin gaat de reis van de held over prestatie. Het volgende is echter van belang: of je nu een succesvol bedrijf poogt op te bouwen, een gezin wil stichten of jeugdtrauma’s wil verwerken, het zijn allen omstandigheden die ons aanzetten om tot heldendom te komen.

Kortom: in de loop van deze zoektocht – als we bewuster worden – gaat de reis veelal nog over de interne groei die tot transformatie leidt. En minder over de externe omstandigheden.

Als laatste:

Het belangrijkste ingrediënt in de reis van elke held

Verhalen over het echte leven komen neer op één ding: problemen. De hoofdpersoon staat voor een probleem met de bedoeling deze te overwinnen. Anders gezegd: problemen vertegenwoordigen de essentie van lijden en hebben tevens de sleutel i zich tot groei. Zonder problemen – en de spanning die dit oplevert – is er geen reis om te gaan. De held moet zijn problemen onder ogen zien, zijn angsten overwinnen, zijn spanningen oplossen of falen. Dus als we de volgende keer op Netflix naar een spannende verhaal kijken, weet dan dat dit in de basis over jou en mij gaat.

Psychologische groei is het proces van het overwinnen van tegenslagen, beperkingen en geconditioneerd gedrag om uiteindelijk volwassen te worden.