door Barbara Veldt | jul 2, 2017 | Gezin en Relatie, Persoonlijke ontwikkeling, Psychologie
Thomas komt twijfelend mijn kantoor binnen en kijkt naar de grond. Ik geef hem een stevige hand en als hij opkijkt, zie ik een man met een jongensachtig uiterlijk. Twee droevige, prachtig bruine ogen kijken mij aan en stamelen; ‘mevrouw Barbara, denkt u dat u mij kunt helpen? Ik zie het niet meer zitten’. Het begin van een reeks gesprekken die lastig, ontroerend en tegelijkertijd zo waardevol zouden blijken.
Laat jij je leven gebeuren?
Thomas is een jongeman van 33 jaar met een zwaar belast verleden. Zonder vader, en met moeder en 3 zussen groeit hij op in een achterstandsbuurt. Hij is de jongste van het stel. Ze hebben in materieel opzicht niets, maar wel de aandacht en de liefde voor elkaar. Zijn vader is verslaafd en zo nu en dan in het gezin aanwezig. In het dorp waar hij vandaan komt, staat de familie van zijn vader als ‘slecht en crimineel’ te boek. Dit heeft volgens Thomas niet in de laatste plaats te maken met zijn donkere, oosterse afkomst.
Deze man, die eruit ziet als een jongen, ziet het leven niet meer zitten. Hij vindt dat het leven voor hem weinig positiefs in petto heeft, begint aan van alles en maakt niets af. Zelf geeft hij als verklaring hiervoor dat hij gebrek heeft aan discipline en dat alles snel verveelt. Ik luister aandachtig naar de manier waarop hij naar het leven kijkt, de keuzes die hij maakt – of liever gezegd die hij niet maakt – en voel compassie met hem en zijn leven; zijn worsteling, de loyaliteit naar zijn familie waardoor hij, zoals hij zelf zegt ‘doorgaat’ en de onmacht ten aanzien van alles en iedereen.
Terwijl ik luister ben ik me bewust van een stemmetje dat tegen me spreekt; ‘deze man is niets van dat alles. Zijn negatieve geloof over zichzelf is de schijnwerkelijkheid waarin hij leeft. Hij heeft geleerd te geloven in wat anderen in hem zagen’. Aangezien ik de laatste jaren geleerd heb mijn interne stem niet meer te negeren en ik hierover vragen begin te stellen, barst hij in tranen uit. Ik ga naast hem zitten met een grote doos tissues op mijn schoot. Zo zitten we de laatste 10 minuten van onze eerste ontmoeting.
De dagen na onze eerste ontmoeting laat het gesprek met Thomas mij niet volledig met rust. Hoewel ik inmiddels met gemak de deur van mijn werkleven sluit, komt deze client met regelmaat in mijn gedachten. Steeds als ik zijn gelaat voor me zie, komt bij mij het gevoel naar boven dat dit een man is met groot spiritueel inzicht, waarbij ik mij realiseer dat zijn uiterlijk hier mogelijk ook aan bijdraagt. Ik besluit mijn gedachten hierover een keer met hem te delen.
Gevangen in een rol of overtuiging reikt onze blik niet verder dan de eigen bewering
De vele weken die volgen worden gekenmerkt door verwondering, nieuwe inzichten, terugval, verzet en zijn voor mij soms zwaar maar vooral ook leerzaam. Het tempo waarmee Thomas zichzelf toestaat bepaalde levenszaken onder ogen te zien, zichzelf vragen gaat stellen en durft te geloven dat wat hij over zichzelf gelooft mogelijk niet klopt, is traag en met pieken en dalen. Soms gaat hij met een bepaalde lichtheid het gesprek uit om de week daarop weer zwaar en neerslachtig een nieuw gesprek met mij aan te gaan. Het andere moment maakt hij keuzes voor zichzelf die hij een tijdje daarna weer herziet. Voor mij bevestigt het proces met Thomas dat iedereen zijn eigen tempo heeft, dat werkelijke verandering alleen kan plaatsvinden wanneer het van binnenuit komt.
Hoe belangrijk is het dat we onszelf toestaan onze overtuigingen onder ogen te komen en onszelf af te vragen ‘ klopt het nog wel wat ik geloof?’. Pas dan ontstaat er ruimte om andere overtuigingen te omarmen.
Het is prachtig om het proces bij Thomas te volgen. Hij ‘stoeit’ met wie hij is, welke waarden bij hem passen en waarnaar hij wil leven. Steeds vaker komt hij op gesprek met verhalen over diepzinnige gesprekken die hij gevoerd heeft met anderen. is dit de man die nog niet zo lang geleden zichzelf verstopte voor iedereen? Het helpt hem om te voelen wat bij hem past. Ook begint hij zich te interesseren in filosofie, levensbeschouwelijke zaken en thema’s die hem helpen bij zichzelf te komen. Langzaam zie ik lichtjes in zijn ogen komen.
Op een dag komt hij met het inzicht dat het leven langs hem heen is gegleden, dat anderen zijn leven van betekenis hebben voorzien. ‘En ik heb het laten gebeuren’ voegt hij eraan toe. De verontwaardiging in zijn stem is hoorbaar. Letterlijk zegt hij ‘ik heb het leven van anderen geleefd. Nu ga ik uitzoeken hoe ik mijn leven ga leiden’. Thomas is er inmiddels achter dat het mens wie hij in werkelijkheid is, iemand is die veel te bieden heeft. Zijn relatie heeft hij beëindigd aangezien dit geen keuze was uit liefde maar vooral omdat hij niet alleen wilde zijn. Hij ervaart nu ook dat de westerse samenleving niet de waarden in zich heeft waarnaar hij wil leven. Hij overweegt om naar het land af te reizen waar zijn roots liggen en te ontdekken of hij daar meer van zichzelf terugvindt. Ontevredenheid met zichzelf en het leven begint plaats te maken voor hoop en vertrouwen.
Ik ben mijn geluk
Zijn laatste woorden als ik vraag naar wat de gesprekken hem hebben gebracht, zijn ‘ik dacht dat materie mij gelukkig zouden maken maar ik bleef ontevreden. Door de gesprekken ben ik erachter gekomen dat het geluk in mijzelf zit en dat door mezelf te leren kennen, ik het geluk leer kennen’.
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]
door Barbara Veldt | jun 24, 2017 | Gezin en Relatie, Opvoeding, Psychologie
Ben je als stiefmoeder een orgaan in een vreemd lichaam?
Je hebt de liefde van je leven gevonden, hij of zij voldoet aan alles en met de liefde komen ook kinderen uit de vorige relatie mee. Je droomde altijd al van een gezin en hoe meer zielen hoe meer vreugde. Je voelt je steeds comfortabeler in de rol van stiefmoeder.
Maar vergis je niet. Schijn bedriegt soms. Je mag nooit echt helemaal mee doen en als een orgaan in een vreemd lichaam kun je elk moment afgestoten worden. Dit besef biedt ook opluchting en bespaart een hoop gedoe. Want aan een Barbamama heeft het kind geen behoefte, die voelt dat gelijk. En het ontslaat je van alle vervelende taken die ook bij moederschap horen. Jij hoeft alleen maar te helpen daar waar nodig, zonder verwachtingen of claims. Dring je niet op. En wat heerlijk dat je driftbuien en ander ongewenst gedrag aan haar kunt overlaten!
Stiefouderschap
Een stiefmoeder zijn is ongeveer de meest ingewikkelde rol in de dynamiek van het gezin. Het is niet voor niets dat we alleen al het woord, mede door de sprookjes, associëren met boos en slecht. Dit schrijven is bedoeld om meer inzicht en daarmee meer begrip te bieden in het stiefouderschap. We willen het imago van ‘slecht en gemeen’ opvijzelen en laten zien wat ervoor nodig is om een gelukkige stiefmoeder te zijn. Het is echt mogelijk.
Jezelf opdringen werkt averechts
Tempo
Maaike en Arno zijn sinds 5 jaar een stel. Arno brengt twee kinderen (9 en 12 jaar) mee in deze relatie. Voor Maaike die aangeeft veel van kinderen te houden, is het een welkome verrijking van hun liefde voor elkaar. Ze vormen vanaf het begin van hun relatie een gezin. Maar anders dan Maaike had gedacht, blijkt het gezinsleven en haar rol als stiefmoeder, toch een stuk lastiger dan ze van tevoren had bedacht.
Als we Maaike en Arno als voorbeeld nemen, illustreren we wat in deze situatie de meeste kans van slagen heeft. Als Maaike het op kan brengen, doet ze geen actieve pogingen zichzelf in de levens en de harten van de kinderen op te dringen. Ze laat de kinderen het tempo aangeven en geeft hen de leiding in het opbouwen van een relatie. Dit betekent ook dat Maaike de opvoeding en alles wat daarbij komt kijken, overlaat aan de ouders. Het ingewikkelde is natuurlijk dat Maaike ook onderdeel is van het gezinsleven, dus ook van het huishouden. Hier kunnen ook situaties voorkomen die Maaike niet zullen bevallen.
Ondergeschikt
Het vraagt van Maaike dat ze ernaar kijkt, wacht en de situatie, uit het zicht van de kinderen, later bespreekt met Arno. Het is dan aan hem of ze daar iets aan wil doen of niet. Voor Maaike is dat best een worsteling; lippen op elkaar, je irritatie niet onmiddellijk uiten maar daar een geschikt moment voor vinden en toekijken. En bovenal; je verwachtingen en wensen ondergeschikt maken aan het proces. Dit is de manier om te investeren in de relatie met de kinderen van je lief. Dit voorbeeld geeft ook weer waar wij als vrouwen en stiefmoeders grote kans hebben de plank mis te slaan. We willen zorgen en hechten grote waarde aan goede relaties. We willen graag deel uitmaken van het gezinsleven en van betekenis zijn. En we willen als volwassen vrouw al niet dat andermans kinderen zoveel invloed uitoefenen in jouw leven.
Stiefmoeder versus moeder
De stiefmoeder versus moeder-reis van Maaike en Arno was een hobbelige weg, met momenten waar vooral Maaike het niet meer zag zitten en twijfelde over hun relatie. En toch hebben ze doorgezet en samen een route naar wederzijds begrip en steun gevonden. Maaike heeft uiteindelijk andere keuzes kunnen maken voor zichzelf. Ze heeft haar verwachtingen bijgesteld en haar handelen daarop kunnen afstemmen. Arno heeft haar gesteund in dit proces. Maaike: ‘Hoe meer ik kon accepteren dat ik de toeschouwer was in de band tussen moeder en kinderen, hoe meer ik mijn verwachtingen kon loslaten over het romantische gezinstafereel, des te meer initiatief er kwam van de kinderen richting mij. Steeds beter begon ik te begrijpen dat hun negatieve houding ten opzichte van mij niet zozeer met mij te maken had, als wel met hun gevoel van loyaliteit richting hun moeder.’
Wij vrouwen willen zorgen, en hechten grote waarde aan goede relaties.
Verwachtingen
Door de vroege dood van mijn eigen moeder kwam ik zelf al jong in aanraking met vrouwen die de behoefte voelden te moederen over mij. Zo’n schattig klein meisje zonder moeder, daar wil je je toch over ontfermen?! Het riep bij mij een diepe weerstand op en ik deed er alles aan om het deze vrouwen zo moeilijk mogelijk te maken. Op zulke momenten veranderde het engeltje in een afschuwelijk monster. Ik had wel succes, want ze verdwenen in alle gevallen weer van het relationele toneel.
Pas toen ik volwassen was, begreep ik dat er met deze vrouwen op zich niet zoveel mis was. Zij tastten echter met hun zorgbehoefte de loyaliteit aan die ik voelde naar mijn moeder. Nu ik als gezins- en relatietherapeut o.a. samengestelde gezinnen begeleid, voel ik compassie voor de vrouwen die met de beste intenties zich storten op de kinderen van hun lief. Ik luister naar hun verdriet, frustratie en naar hun teleurstellingen. Veelal leiden de daarbij behorende verwachtingen tot relatiecrisissen, want ze voelen zich niet gesteund door hun partner. De partner zit in een spagaat tussen geliefde en kinderen, en voelt zich meestal reddeloos spartelen in dit spanningsveld.
Barbamama
Wat is belangrijk om je te realiseren in je rol als stiefmoeder? Om te voorkomen dat je gaat lijden onder het, wat wij noemen, het Barbamama syndroom? In de eerste plaats het besef dat je, als je kiest voor een relatie waar kinderen aanwezig zijn, ook kiest voor een relatie waar het omgaan met verlies en verdriet onderdeel is van je huidige bestaan. Je geliefde heeft al eens gekozen voor een gezin, er is sprake geweest van een scheiding. Veelal betekent dit verlies van de mooie herinneringen, maar ook verlies van alle dromen voor de toekomst. Ook de kinderen dealen met verlies, verdriet en loyaliteitsconflicten na de scheiding of van dood. Als je erkent dat jouw relatie met je partner een andere is dan die uit de relatie waar kinderen uit zijn voortgekomen, ben je op weg om een gelukkige stiefmoeder te worden. Uit gesprekken met stiefmoeders is gebleken dat de angst voor de afwijzing van de kinderen, veel invloed heeft op het maken van onhandige keuzes. Die keuzes leiden niet zelden tot controlebehoefte en krampachtigheid.
Een gelukkige stiefmoeder weet waar de invloed ligt en laat de rest achterwege
In plaats dat je de kinderen dichterbij haalt, duw je ze in deze kramp alleen maar verder van je af. Een gelukkige stiefmoeder weet waar ze invloed op heeft en laat al het andere achterwege. Dit betekent concreet dat je in de opbouwende fase van de relatie met de kinderen, eigenlijk alleen maar pannenkoeken hoeft te bakken. Laat zien dat je een leuk mens bent in plaats van de heks in het sprookje. Meer hoef je niet te doen. Erken ook dat de verantwoordelijkheid en taken omtrent opvoeding primair liggen bij de ouders. Je geliefde en haar ex, in geval van scheiding. Zij nemen de beslissingen, en zij hebben het recht te kiezen naar welke waarden ze willen opvoeden. Als je het er niet mee eens bent, draai je jezelf om en loop er van weg. Als je partnerrelatie goed is, luistert je geliefde op een geschikt moment naar jou en is hij bereid te leren van jou als toeschouwer. Tenslotte heeft elke ouder haar blinde vlekken en is het soms lastig als je er middenin zit, een adequate opvoedingsreactie te geven. Jouw blik kan aanvullend zijn. Maar wees niet gekwetst als blijkt dat je lief in de uitvoering afstemt met de andere ouder. Tenslotte komt dat de kinderen ten goede en daarmee ook jouw relatie met de kinderen. Met andere woorden; cijfer jezelf niet weg maar maak jezelf ook niet belangrijker en alleswetend.
De zijlijn
Wat ingewikkeld en lastig is in de rol van stiefmoeder, is dat ze in deze positie grote offers leveren en dat de vruchten van deze investeringen soms jaren duren voordat deze voelbaar worden. Een gelukkige stiefmoeder is dus niet alleen in staat om aan de zijlijn van het gezinsleven te bivakkeren, het vraagt ook nog eens veel begrip en geduld aan die zijlijn. Het is geen kwestie van gedogen, het is echt een kwestie van accepteren en willen
Today two families become one. So please pick a seat not a side
Maak je verwachtingen en wensen ondergeschikt aan het proces.
Maaike: ‘Imiddels ben ik mijn positie aan de zijlijn gaan waarderen. Heb geanticipeerd op wat de kinderen me aangaven. Dit heeft een stevige basis gelegd, hoewel ik me altijd realiseer dat ik ergens in de derde cirkel verblijf. Door mijn lief te laten met de kinderen, heb ik de vrijheid mijn leven te leiden zoals ik dat wil. Okay, soms zou ik het weekend dat de kinderen er zijn, liever even samen naar vrienden gaan, maar het is nu eenmaal part of the deal die je ergens aan het begin al maakt. Ontkennen of er tegen ingaan werkt averechts. En hoe heerlijk is het dat ze alle beslommeringen, schoolactiviteiten, kleren kopen en andere zorgen met de ex mag uitpluizen! Het is belangrijk voor de kinderen dat mijn lief en de moeder van de kinderen dat samen kunnen en doen. Ik voel mij comfortabel in het bonus-stiefmoederschap.’
Juist omdat de rol van stiefmoeder zo’n ingewikkelde is en het niet zelden tot spanningen in de relatie leidt, adviseer ik om te wachten met samenwonen. Overigens geef ik dat advies alleen als ze er expliciet om vragen en dat gebeurt nog weleens. Het is echt makkelijker je rol als stiefouder vorm te geven en de kinderen te laten wennen aan nieuwe situaties en elkaar, als je niet voortdurend in die relationele dynamiek zit. En eerlijkheidshalve moet ik erbij vermelden dat samenwonen ook vaak een manier is om zo snel mogelijk weer in het ‘oude’ te geraken; het gelukkige gezinnetje. Als je bovenstaande tekst goed gelezen hebt, weet je dat het imiteren van het oorspronkelijke gezin per definitie een slechte keuze is. Het oude krijg je nooit terug en mag je als partner van de stiefmoeder zijnde, ook niet willen. Je creëert daarmee een illusie die gedoemd is uit te monden in teleurstellingen voor iedereen.’ Kies je voor de liefde en komen de kinderen mee, kies er dan voor een gelukkige stiefmoeder te worden. De kunst van het weglaten is daarin misschien wel de gouden sleutel. Als je laat, komt het naar je toe. Geduld, ervaringen van vallen en weer opstaan, wijsheid, flexibiliteit en acceptatie van wat niet is, zijn de ingrediënten van een positie die net zo waardevol en mooi kan zijn als dat zij ingewikkeld is. Jij mag zeggen wat het gaat worden.
Korte vragenlijst voor de stiefmoeders – of bonusmoeder zoals sommigen ook wel genoemd willen worden – onder ons:
- Weet je van jezelf met welke verwachtingen in je relatie naar de kinderen staat?
- Lukt het je om positief of neutraal te zijn over de ex van je lief?
- Neem je verantwoordelijkheid voor de negatieve emoties die bepaalde situaties bij je oproepen? Of leg je de schuld bij je lief of haar kinderen?
- Als je iets dwars zit, omdat je bijvoorbeeld vindt dat je lief jou niet steunde tijdens een situatie met de kinderen, maak je dat dan op een later moment bespreekbaar? En zo ja, geef je dan aan wat je nodig hebt van je lief of breng je het in verwijtende zin?
Wees oprecht naar jezelf in de antwoorden. Ze geven je een richting waar je je voordeel mee kunt doen. Met de ‘nee’ kun je voor jezelf nieuwe keuzes maken, met de ‘ja’ vind je voor jezelf bevestiging dat je investeringen zich vroeger of later gaan uitbetalen.
door Barbara Veldt | jun 22, 2017 | Gezin en Relatie, Hulpverlening, Opvoeding, Psychologie
Ik lees momenteel het boek van Jill Bolte Taylor ‘My stroke of insight’. Zij is een neurochirurg die op haar 39ste een beroerte krijgt. En dat verandert hoe ze naar het leven, naar mensen en vooral ook naar haar professie kijkt. Haar zeggen; ‘er zijn 2 soorten mensen. Mensen die energie komen brengen zodra ze in de kamer komen, en mensen die energie komen halen. Tijdens mijn herstel had ik vooral mensen nodig die energie komen brengen maar helaas was het ziekenhuis een omgeving waarin mensen vooral kwamen halen. Al die regels, al die procedures. Ik had het veel meer nodig dat iemand naast me zat, mijn hand vasthield en hoop uitstraalde’. Ze besluit; ‘we mogen ons bewust zijn dat we verantwoordelijk zijn voor de keuze ten aanzien van de energie die we meebrengen zodra we in contact zijn met anderen’.
Jill Bolte Taylor moest eerst zelf een beroerte krijgen om zich te realiseren dat in contact zijn met de ander, heilzaam werkt. Ze schrijft inspirerend. En gezegend zijn zij die haar heden ten dagen als neurochirurg aan het bed krijgen. Zij zal haar focus hebben op de verbinding met haar clienten.
ALS OUDER IN DE JEUGDZORG DOORLOOP JE EEN PALET VAN EMOTIES. DE NIEUWSGIERIGHEID EN OPRECHT GEINTERESSEERDE HULPVERLENING KAN DAARIN ‘BIJ BENADERING’ MEEVOELEN.
Al lezende brengt het boek mij bij mijn eigen ervaringen en hoe deze mij beïnvloeden als professional. Is het dankzij of ondanks dat ik een ouder werd in de Jeugdzorg. Geen idee. Wat ik wel weet, is dat het mijn zicht en focus volledig heeft veranderd. De kwetsbaarheid van ouders met een kind die hulp nodig heeft, kunnen we ons als professional voorstellen. Deze écht voelen, is van een andere orde; de mengeling van zoveel emoties. De twijfel, onzekerheid, verbijstering ook. Het is een palet waarin je een nieuwsgierige en oprecht meevoelende hulpverlener kunt meenemen. Maar slechts bij benadering.
Net zoals Jill Bolte beschrijft in haar boek, is tijd een belangrijke factor voordat je de ander kunt meenemen in het proces. Mijn ervaringen als ouder hadden tijd nodig om doorvoelt te worden en zachter te worden. Maar inmiddels heb ik vele hulpverleners ‘ bij benadering’ meegenomen in de kwetsbaarheid en emoties van ouders die zeggen; ‘wij kunnen het niet alleen. Help ons’. Ik neem ze mee in de behoefte van ouders om hun schaamte, verdriet en machteloosheid te mogen uiten. Zonder een beter weten ervoor terug te krijgen. Ik neem ze mee in het verdriet te constateren dat de beste stuurlui aan wal (veelal familie), wel oordelend zijn maar vaak geen idee hebben wat er werkelijk speelt. En hoe alleen dat voelt. Dat ouders de hulpverlening nodig hebben – niet in ze te vertellen wat wel en niet nodig is – maar simpelweg om steun te ervaren.
En dan al die formulieren, lijsten, de vele malen dat je als ouder ergens een handtekening onder zet. Het staat in schril contrast met de mate waarin hulpverleners écht oprecht aandacht en tijd nemen om te vragen hoe het met jou als ouder gaat. Achteraf kan ik me niet eens herinneren dat deze vraag ons ooit gesteld is.
Ik kan volledig meevoelen met Jill Boyle Taylor. Voor veel ouders die om hulp vragen is het zorgsysteem energieslurpend. Zelden brengt het energie. En dat ligt niet
in de eerste plaats aan de individuele hulpverlener. Want een groot deel van hen is betrokken en wil het goede doen. Maar de context waarbinnen dit mogelijk is, is aan banden gelegd door regels, procedures, kaders en wat meer zij. Er lijkt zo weinig ruimte voor oprechte, eerlijke aandacht. Aandacht kost geld. En ook voor de hulpverleners zelf is dit een frustrerend gegeven.
Ik wens de ouders binnen de jeugdzorg hulpverleners toe die naast hen staan, met hun meelopen, vragen of en hoe zij het volhouden én ja, een hulpverlener die hen valideert. Die de ouders laat weten dat zij doen wat ze kunnen. Ik wens de hulpverlening toe dat zij mensen opleiden en vasthouden die zich bewust zijn van de verantwoordelijkheid die ze hebben als het gaat om wat ze aan energie meebrengen. Want kennis en kunde is één maar de inbreng van goede energie is wat mij betreft, alles. En wat mijzelf betreft? Mijn energie bestaat uit het verwerken van de slechte ervaringen om het goede eruit te halen. En het is mijn verantwoordelijkheid als ouder én professional om de lessen die de ervaringen mij laten zien, door te geven en te delen. Met ouders en professionals. Zelfs al ben ik de druppel in die immense oceaan.
door Barbara Veldt | jun 20, 2017 | Gezin en Relatie, Persoonlijke ontwikkeling, Psychologie
Relaties zijn, naast een bron van vreugde, blijdschap en geluk, evenzeer pijnlijk, teleurstellend en energieverslindend. Geliefden maken ruzie, families vechten conflicten uit en ook in onze werkomgeving ontmoeten we niet altijd oprechtheid en vriendelijkheid. Iedereen die beweert niets te hebben waar zij zich boos over maken in relatie tot een ander, is aan het slaapwandelen.
Over boosheid als signaal in de duivelse dans van patronen
Boosheid is één van de meest pijnlijke emoties en daarnaast ook nog de emoties waar we het moeilijkst mee uit de voeten kunnen. Als we verdrietig zijn huilen we, als we blij zijn lachen we, als we bang zijn lopen we weg maar wat doen we in boosheid?
Het moeilijke aan boos voelen is dat het ons vaak niet laat weten wat er aan de hand is, of wat we kunnen doen om ons in bepaalde situaties beter te laten voelen in plaats van slechter.
Met schrijven over boosheid pretendeer ik niet dat je na het lezen hierover, veranderingen bij jezelf teweeg kunt brengen ten aanzien van boosheid. Misschien kun je eens bij jezelf nagaan hoe het eigenlijk zit met jouw boosheid. Maakt deze meer kapot dan je lief is of gebruik je jouw boosheid als signaal om jezelf te laten weten dat er iets aan de hand is?
Boosheid als signaal
Boosheid is een belangrijk signaal, één die zo waardevol is dat het absoluut jouw aandacht vraagt. Onze boosheid kan een boodschap zijn, dat onze rechten geschonden worden, of niet tegemoet wordt gekomen aan onze behoeften. Onze boosheid kan ons ook vertellen dat we een belangrijke emotionele kwestie in ons leven niet op de juiste plaats leggen, of dat teveel van onszelf – onze overtuigingen, waarden en ambitie – teniet gedaan wordt in de wisselwerking van de relatie. In welke hoedanigheid dan ook. Onze boosheid kan een signaal zijn dat we meer doen of meer geven dan goed voor ons is. Het kan ons waarschuwen dat de ander onze onveilig doet voelen. Net als fysieke pijn ervoor zorgt dat we onze hand instinctief terug trekken als we deze op een te hete kachel leggen, motiveert onze boosheid ons ‘nee’ te zeggen tegen datgene wat schadelijk is voor groei.
Sugar and Spice
We hebben pech! We worden als vrouw namelijk al heel jong geleerd om onze boosheid bij ons te houden, niet te uiten. Wij bestaan uit sugar and spice. Vraag maar eens aan jezelf of om je heen hoe jouw vriendinnen zich verhouden tot boosheid. Grote kans dat de meeste vrouwen zullen antwoorden dat ze moeite hebben met het uiten van zich boos voelen. Meestal gaan we huilen of worden we stil. Bitterzoet. Wij troosten, verzorgen en zijn zo stabiel als een stalen boot want het is onze taak om het anderen naar de zin te maken, te verzoenen en te beschermen. Wij doen er alles aan om welke relatie dan ook op z’n plaats te houden, alsof ons leven ervan afhangt.
Bitch
Generaliserend mag gesteld worden dat wanneer een vrouw haar boosheid uit, zij gelabeld wordt als bitch, man-wijf, feeks of iets dergelijks. Een boze vrouw is per definitie een onvrouwelijke vrouw. Aldus onze maatschappelijke kijk op vrouwen en het uiten van hun boosheid. Dus wat leren wij? Dat we onze eigen boosheid moeten vrezen want het leidt tot afwijzing. Geen wonder dat het lastig voor ons is om onze eigen boosheid te herkennen, laat staan te onderkennen. We begeven ons daarmee op glad, onzeker ijs; het ijs van het bewust worden van de signalen van boosheid en daarmee de actie van de verandering die gewenst is.
VROUWEN ZIJN ZO STABIEL ALS EEN STALEN BOOT
Boosheid verdient ons respect
De boodschap die ik hier wil overbrengen is dus om juist wel onze boosheid onder ogen te komen, er niet langer bang voor te zijn. Begin jezelf eens vragen te stellen, zoals: ‘heb ik het recht op de boosheid die ik voel?’ of ‘waar staat mijn boosheid nou eigenlijk voor?’ of ‘wat voor goeds kan de boosheid me brengen?’. Deze vragen kunnen goede manieren zijn om de boosheid die we voelen, niet langer buiten te sluiten. Het lastige met boosheid is dat het er gewoon is. Niet meer en niet minder. Boosheid is iets wat we voelen. Het is er en het heeft recht om te bestaan. Boosheid verdient ons respect en onze aandacht!
Paradoxale opdracht
Hoe moeilijk dat is, bewijst een recente situatie met Esra, een vrouw van midden 40; zij kreeg van mij de opdracht een manier te vinden haar boosheid te uiten. Zodra ze boosheid voelde, was het de bedoeling dat ze dit ging uiten. Ze mocht zelf een manier vinden. Wat ik er niet bij vertelde is dat de kans groot zou zijn, dat haar manier mogelijk niet de gewenste verlichting zou bieden. Ik wilde haar vooral bewust maken van hoezeer haar boosheid woekerde en hoe sterk haar mechanisme was dit gevoel te ontkennen. Het was dus eigenlijk een paradoxale opdracht; als de uitkomst positief zou zijn, had ze zichzelf een grote dienst verleend. Als de uitkomst in haar beleving tot niets zou leiden, had ze zichzelf ook een grote dienst bewezen, namelijk dat ze haar boosheid onder ogen kwam. De week daarop was ze niet alleen boos op iedereen uit haar gezin, ze was ook boos op mij. Ik had haar een opdracht gegeven die haar alleen maar beroerder deed voelen. Ze had ruzie gemaakt met haar geliefde en met haar kinderen en zich daar vervolgens schuldig over gevoeld. Ik was hierop voorbereid. Terwijl ze mij vertelde hoe boos ze op mij was – overigens nadat ik haar daar expliciet naar vroeg want ze liet het meer in haar houding zien – vroeg ik of ze eerder zo stilgestaan bij de boosheid die ze voelde. Nee dus!
‘In de relatie hebben we 100 procent verantwoordelijkheid’
Pleasers-syndroom
Esra leidt aan het ‘ik wil aardig gevonden’ syndroom. Dit is de vrouw die zich in relatie tot de ander wel boos kan voelen maar stil blijft, gaat huilen of zelfs kritisch wordt op zichzelf. De ‘ik wil aardig gevonden worden’ vrouw houdt zichzelf in, en vermijdt daarmee de mogelijkheid om openlijk te praten over haar boosheid. De bekende conflictvermijders. Als we ons zo gedragen, steken we alle energie in het beschermen van de ander en het in stand houden van de ‘schijnbare’ harmonie met ontkenning van jouzelf als gevolg. We verliezen daarmee het contact met onze eigen gedachten, gevoelens en datgene wat we nodig hebben om ons goed te voelen. En als dat het geval is, gaan we ons passief agressief gedragen, we gaan ‘uitstralen’.
Er is dus een andere kant van de medaille: als boosheid een signaal is, is het afreageren op anderen dus ook niet de oplossing.
Vrouwen die hun boosheid afreageren, leiden aan het ‘ik gedraag me als een bitch’ syndroom. Dit afreageren dient vooral om alles bij het oude te laten, het zorgt ervoor dat je met elkaar in een destructief stuk blijft. Het houdt al het oude in stand of verergert de situatie of de loop van de relatie.’
Wanneer de emotionele intensiteit hoog is, zullen velen van ons hun krachten gebruiken in niet-productieve pogingen om de ander te veranderen, en daarmee de boosheid te laten afnemen. Aangezien die ander dat nooit laat gebeuren, is hiermee de basis gelegd voor een patroon met destructieve gevolgen.
Om dit te illustreren, nog een voorbeeld uit de praktijk: Babette en Peter zijn een stel van begin 30. Allebei hebben ze in vorige relaties de nodige schade opgelopen en nu hun relatie met elkaar in een lastige periode dreigt te raken, komt veel oude boosheid naar boven. Het patroon waarin ze zijn geraakt lijkt op de patronen waarin ze eerder ook zaten. Babette legt haar problemen met Peter neer bij ieder die het wil horen, Peter voelt zich hierdoor onveilig en reageert zijn boosheid hierover af op Babette. Ze zijn op een punt gekomen waarbij het lijkt alsof Babette de contacten met anderen gebruikt om haar vriend te laten zien ‘zie je wel, ik heb je niet nodig’ en Peter die alsmaar bozer wordt, reageert zich op een ineffectieve manier af op haar vriendin. Hij zegt met zijn gedrag mogelijk; ‘ik haat je, maar laat me niet alleen!’ Beiden hebben 100 procent verantwoordelijkheid voor waar ze met elkaar in terecht zijn gekomen. De strategieën die beide kiezen – als je al van een keuze kunt spreken – leidt tot meer verwijdering en eindigt, als ze niet iets anders gaan doen, in gevoelens van verraadt, lage zelfwaardering en depressie. De geschiedenis herhaalt zich. Dat is waartoe dergelijke patronen leiden.
Babette is waarschijnlijk een vrouw die niet boos kan worden. Ze wekt de schijn aardig te blijven maar de realiteit is dat ze zich passief agressief opstelt naar Peter, mogelijk zelfs met het onbewuste verlangen dat Peter dan wel toenadering zoekt. Ze manipuleert de boel wat Peter op zijn beurt aanzet om te vervallen in gedrag wat past bij het o zo vrouwelijke ‘bitch’ syndroom; de boeman. De werkelijkheid is dat Babette niet niet-aardig is en dat Peter geen bitch of boeman is maar dat ze het slechtste in elkaar naar boven halen. Een duivelse dans die ontstaat als de liefde pijn doet.
Wat nu wel duidelijk is, is dat zowel het ontkennen van je boosheid alswel het afreageren uiteindelijk tot niets leidt. Leren je boosheid als signaal te gebruiken, het omzetten in een verandering richting de ander, is een langdurig en langzaam proces. Een gracieuze sierlijke dans kost jaren van oefenen, verfijning van de veranderingsstappen en grote veiligheid en vertrouwen. Toch zijn er wel een aantal aandachtspunten die kunt nemen als je wankele schreden wilt zetten op het podium van jouw boosheid.
Observatie
Begin eens te observeren hoe jij eigenlijk omgaat met jouw gevoel van boosheid; ga je huilen, zwijgen, geef je anderen de schuld, scherpe opmerkingen plaats je scherpe cynische opmerkingen, stort je je op je werk of reageer je je af op iemand die er misschien niets mee van doen heeft? Als je jouw eigen stijl van omgaan met boosheid herkent, is de volgende stap om te kijken hoe deze stijl interacteert met de stijl van de ander, je geliefde bijvoorbeeld. Als je haar stijl herkent, kun je nagaan of er in de manier waarop jullie beiden met boosheid omgaan, een patroon te herkennen valt; de cirkel waar je samen inzit.
Als je denkt meer vat te hebben op jullie interactie en de patronen waarin jullie zitten, kun je ervoor kiezen eens iets anders te doen dan wat je deed. Bijvoorbeeld als je gewend bent om te zwijgen of weg te lopen, kom terug en geef op een rustige manier aan dat je boos bent. Denk vooral in langzame en hele kleine stapjes. Alleen terugkomen terwijl je altijd wegliep, is belangrijke stap. Of in plaats van je stem te verheffen, zachter gaan praten. Kijk en ervaar maar eens goed welke verandering je daarmee in beweging zet. Wat doet jouw geliefde wat ze daarvoor niet deed? Nu je bent teruggekomen, wil ze nu wel in gesprek met je? Nu je zachter praat, kan ze nu wel naar je luisteren?
Boosheid is een belangrijk signaal. Om er opbouwend mee om te gaan, vraagt het van jou om de bron van je boosheid te achterhalen. Is het jouw manier om te voelen dat je je onveilig voelt, niet begrepen of gehoord? Voel je je eigenlijk onmachtig. Of heeft je Ego zojuist een oplawaai gekregen? Onrecht of pijn? Er zijn zoveel diepere lagen onder die boosheid. Neem je boosheid serieus en spreek je hierover uit. Leer door je boosheid herkennen van de duivelse dans in patronen en maak er een passionele Tango van.
door Barbara Veldt | mei 10, 2017 | Gezin en Relatie, Persoonlijke ontwikkeling, Psychologie
Radio Veronica bracht het in een wat mildere variant. Met ‘je bent jong en je wilt wat’ en ‘keihard de lekkerste’ suggereren zij dat een leven waarin je de sterren van de hemel vrijt met een geweldige partner het summum is. Terecht. Maar al deze slogans vertellen er niet bij dat de werkelijkheid over meestal iets anders laat zien. Hoe komt dat eigenlijk? Waarom blijken wij veelal te maken te hebben met een induttend seksleven? Blijkt seks buiten de deur veel voor te komen? En duurt de relatie in sommige gevallen net zo kort als de gemiddelde duur van een seksbeurt?
GOED, BETER, BEST
Veel vrouwen – niet alleen jonge vrouwen en zeker niet alle vrouwen – willen of hebben een bevredigend, fijn seksleven. We willen goed, beter en best als het gaat om de uiting van wie we zijn. Seksualiteit is een belangrijk onderdeel van onze identiteit; we zijn tenslotte begerige, verlangende vrouwen. Ongeacht leeftijd of culturele achtergrond. Onze seksuele gezondheid gaat over zelfbewustzijn. We weten wat we willen, ook als het de seks aangaat. Toch? Hoe kan het dan dat passie en zin hebben in seks gaandeweg de relatie verandert in heel af en toe. Alle aandacht voor elkaar verandert in vooral aandacht voor Facebook, shoppen, drinken, aandacht bij anderen halen enzovoort. Kort door de bocht: voordat we er erg in hebben, verdrijven we de liefde en daarmee de seks.
Het verschil
De begrippen ‘zelfbeeld’ en ‘eigenwaarde’ wordt wel eens gebruikt als ware deze begrippen synoniem aan elkaar. Niets is minder waar. Zelfbeeld is het concept dat we van onszelf hebben; opgebouwd uit een grote schakering aan beelden en overtuigingen, eigen gemaakt in de loop van ons leven. Eigenwaarde daarentegen is de mate waarin we ons zelfbeeld goed – of afkeuren. Of zoals ik het ook weleens uitleg om het verschil te duiden; eigenwaarde is de mate waarin we aan onszelf geven, compassie met onszelf hebben. Zelfbeeld is de slotsom van hoe we van jongs af aan behandeld zijn door anderen en wat anderen ons vertelden. Het is het antwoord op de vraag hoe jij denkt dat anderen over jou denken. Eigenwaarde is uiteindelijke conclusie die we hierover trekken. Dus ‘niemand moet mij’ of juist ‘ik ben geliefd’ zijn opmerkingen die eigenwaarde weerspiegelen.
Knopen doorhakken
De ingewikkeldheid ervan illustreer ik aan de hand van het volgende voorbeeld. Onna wordt door mij gecoacht op haar gevoeligheid. Ze neemt zoveel hooi op haar vork, dat haar lichaam en haar mentale welzijn continue onder hoogspanning staan. Met alle gevolgen van dien; overspoeld worden door heftige emoties afgewisseld met somberheid. Ze weet dat ze, om weer energie te krijgen en zich fijn te voelen, andere keuzes te maken heeft. Haar relatie wordt gekenmerkt door een partner die veel kritiek op haar heeft, haar werk vraagt teveel van haar en ze heeft nauwelijks nog energie om de dingen te doen waar ze blij van wordt. Ronddraaien in kringetjes noemt ze het zelf. Maar om dergelijke keuzes te maken – knopen door te hakken – is moed voor nodig. En daaraan ontbreekt het haar. Denkt ze. Als we het over haar ouders hebben, zegt ze; ‘mijn ouders hebben mij ongelooflijk goed geleerd hoe ik zekerheid kan verwerven. Wat ze me echter niet meegegeven hebben, is eigenwaarde. Zelfs toen ik ervoor uitkwam dat ik ook op vrouwen val, hadden zij het over zekerheid. Over dat ik het onnodig moeilijk maak voor mezelf en dat de samenleving niet zit te wachten op een vrouw die relaties onderhoudt met mannen én met vrouwen. En hoe zou mijn toekomst er wel niet uitzien?!’.
In relatie met jezelf
De waarde die we geven aan onszelf geeft grotendeels richting aan hoe de denken, handelen en de wereld tot ons laten komen. Het heeft grote invloed op vele vlakken. Ons werk, onze persoonlijke ontwikkeling en ook hoe we in relaties staan, in het bijzonder de relatie met onszelf én die met de intieme ander. Het beïnvloedt dus hoe en in welke mate we naar onszelf kijken als we voor de spiegel staan. De fundering van ons gevoel van eigenwaarde wordt gelegd – ja daar komt ie weer – in onze jeugd. De manier waarop onze ouders en later ook belangrijke anderen, bewust en onbewust met ons omgaan en communiceren – maar ook wat ze voorleven – bepaalt hoe we onszelf evalueren. En wat onze ouders voorleven, is over het algemeen gebaseerd op traditionele waarden. Hoe ze met ons omgaan en welke boodschappen ze ons meegeven, vindt echter de oorsprong in hoe bewust ze zich zijn van de opvoeding, welke stukken onze ouders zelf nog uit te zoeken hebben en wat de wisselwerking is tussen oudertemperament en dat van het kind. Eigenwaarde is een complexe optelsom waarbij het geheel meer is dan de som der delen.
De boodschap die je meekrijgt
Onna is een intelligente vrouw dus zij heeft grotendeels de puzzeldeeltjes wel bij elkaar; haar vader, geboren in de oorlog, is een angstige man die gedurende de opvoeding van haar en haar broer, voornamelijk boodschappen meegeeft die zijn angsten weerspiegelen. ‘dat kun je beter niet doen’ ‘pas je op’ en ‘dat is niets voor jou’ zijn voorbeelden hiervan. Het straalt geen vertrouwen uit, hooguit zorg. In combinatie met de passiviteit die Onna’s vader liet zien, geen krachtige bron om als jong kind eigenwaarde uit te putten. Haar moeder daarentegen lijkt een krachtige vrouw; werkend, zorgt goed voor de kinderen maar Onna beschrijft haar tegelijkertijd als een wat ‘koude’ vrouw. Zelf zegt ze hierover; ‘achteraf zie ik mijn moeder als een vrouw die gericht was op haar eigen behoeften. En als daaraan door mijn vader of door ons als kinderen niet voldaan werd, kon ze zich dagenlang hullen in stilzwijgen’. Kort door de bocht gesproken zouden we kunnen veronderstellen dat Onna’s moeder dit gedrag inzette om uiteindelijk te krijgen wat ze nodig had. Manipulatie. En met succes want zowel de vader als Onna en haar broer liepen op eieren als het ging om hun moeder. Stel je maar eens voor welke boodschap je daar als kind uithaalt?!
Wie jij bent wordt wel duidelijk als je in de spiegel van je eigen hart kijkt. Vrije vertaling naar: C. Jung
Leven vanuit je kracht
Eigenwaarde. Een belangrijk fundament maar zonder enige vanzelfsprekendheid. Mensen met lage zelfwaarde hebben de neiging zichzelf te bekritiseren, zijn streng en oordelend naar zichzelf. Maar ook naar anderen. Het tegenovergestelde is dat mensen met genoeg eigenwaarde vergevingsgezind zijn naar zichzelf, eerlijk en verantwoordelijk zijn en milder zijn ten aanzien van fouten die ze maken. Een gezonde dosis eigenwaarde maakt ons niet egoïstisch of narcistisch. Het zorgt er niet voor dat we misbruik maken van anderen of anderen gebruiken ter ere en glorie van onszelf. In tegendeel. Jezelf waardevol achten betekent juist dat je goed voor jezelf zorgt, je grenzen bewaakt en vanuit je eigen kracht leeft. Gezonde dosis eigenwaarde betekent ook dat je je bewust bent van je eigen emoties, daarin de juiste balans houdt en serieus en speels gelijke tred houdt.
Dat de balans bij Onna zoek is, is duidelijk. Haar hoog gevoeligheid, perfectionisme, haar geschiedenis, de keuze van haar relatie én het niet volledig geaccepteerd voelen van haar lesbisch zijn, maakt dat ze zichzelf gevangen houdt in negativiteit. Met als gevolg dagen die gekenmerkt worden door somberheid en het niet meer zien zitten. De bron van haar slecht voelen, is wel haar lage eigenwaarde. Ze is gaan geloven dat ze niet goed genoeg is, dat ze het leven eigenlijk niet aankan. Én dat ze het niet waard is om van te houden. Vergis je niet. Vanaf de buitenkant oogt Onna als een succesvolle carrièrevrouw die haar leven goed op orde heeft.
Ergens bij horen
Wat is een mogelijke relatie tussen eigenwaarde en homosexualiteit? Er is hier wel wat onderzoek naar gedaan. Zo blijkt bijvoorbeeld dat een belangrijke ingredient van eigenwaarde is dat je het gevoel hebt ergens bij te horen. Of het nu je gezin is, een vriendengroep of het team waar je deel uit maakt, we willen onderdeel van iets uitmaken. Het blijkt dan ook dat de eigenwaarde van minderheidsgroepen in de samenleving lager is. En hetzelfde geldt voor vrouwen ten opzichte van mannen. We zijn zogezegd, dubbel belast. En dan heb ik het er nog niet over wanneer we vrouw zijn, lesbisch én gekleurd.
Als ik terugga naar Danique, de vrouw die voor de spiegel stond, is dit haar waarheid geworden. Danique; ‘ik ben vrouw, biseksueel en ook nog eens zwart’. Ze oogt trots en energiek. Haar culturele achtergrond en haar hyperactiviteit zijn hier debet aan. Achter het masker schuilt een onzekere vrouw die niet weet wat ze met zichzelf aan moet. Het voor de spiegel staan en zichzelf horen stamelen, doen haar de das om. Ze wil zich net zo krachtig voelen als dat ze oogt. Danique wil zichzelf kunnen waarderen, haar biseksualiteit omarmen en een leven leiden waarin haar gevoel niet geaccepteerd te worden, niet langer de boventoon voert. Ze wil meer controle over haar emoties en ook afrekenen met de boosheid die ze ervaart jegens haar ouders; met haar moeder is het contact moeizaam. Haar vader ziet ze al een aantal jaren niet meer.
‘Eigenwaarde. Een belangrijk fundament zonder enige vanzelfsprekendheid’
Sterke drive
Ik zie in vrouwenland veel sterke vrouwen. Vrouwen die op de barricade staan als het gaat om homo-emancipatie. Vrouwen die een onvermoeibare drive lijken te hebben als het gaat om uiting geven aan hun lesbische of biseksuele identiteit. Terecht. We hebben als lesbische, biseksuele of transgender vrouw nu eenmaal meer hobbels te nemen in onze ontwikkeling. Een ontwikkelingscontext die gedomineerd wordt door hetero denken. Het heeft invloed op onze eigenwaarde. Als ik kijk naar de nieuwe generatie lesbische en biseksuele vrouwen lijken zij zich al veel vrijer en comfortabel te voelen in hun seksuele identiteit. Waarschijnlijk mede dankzij de vrouwen die hen vooraf zijn gegaan.
De vrouwen die ik zie lijden onder een laag gevoel van eigenwaarde, vragen zich allemaal hetzelfde af; kom ik er nog wel vanaf? Of liever gezegd; is het wel mogelijk om een gezond gevoel van eigenwaarde te verkrijgen? Mijn volmondige antwoord is JA.
We zijn niet onze geschiedenis, de stem van onze ouders. Onze seksuele voorkeur, onze huidskleur of onze maatschappelijke status. We zijn slechts wat we denken. En ons denken is geen absolute waarheid.
Met Danique ging ik geleidelijk aan werken voor de spiegel. Samen met haar kijken naar wie ze nou werkelijk was. Ik hielp haar attent maken op hele genuanceerde uitdrukkingen in haar gezicht die haar emoties weerspiegelden. Heel langzaam ging ze letterlijke en figuurlijk meer in haar eigen ogen kijken. Ontdekte ze aspecten in zichzelf die ze niet eerder had opgemerkt. Waardevolle karakteristieken, zoals haar zachte oogopslag. Met Onna ging ik het proces in waarin ze begon te accepteren dat haar reizende bestaan teveel vergde van haar gevoeligheid. Ging ze verwachtingen ten aanzien van haarzelf bijstellen, werden nieuwe waarheden geïntroduceerd en onderzocht. En Onna had de moed om zichzelf hardop vragen te stellen over haar tamelijk destructieve relatie. Het zijn allemaal stappen richting een meer gezonde waardering van wie zij zijn.
De sleutel naar een volwaardig en vervullend leven met jezelf ligt wel in de mate waarin je jezelf waardevol acht. Het bepaalt de mate waarin je jezelf en de wereld om je heen vertrouwt. En vertrouwen geeft richting aan je leven. In dit kader is wat mij betreft een succesvol leven een leven waarin je vanuit vertrouwen en waardering voor wie je bent, in het leven staat. Een gezond gevoel voor eigenwaarde zorgt ervoor dat je realistische doelen nastreeft, dat je kunt reflecteren op jezelf vanuit eerlijkheid en oprechtheid en kunnen zeggen; dat had ik toch beter anders kunnen aanpakken. De weg naar een gezond gevoel van eigenwaarde is kunnen geloven dat het voor jou is weggelegd
‘Vertrouwen geeft richting aan je leven’
door Barbara Veldt | apr 20, 2017 | Gezin en Relatie, Inspiratie, Persoonlijke ontwikkeling, Psychologie
Intimiteit. De één gruwelt van het woord, de ander ziet witte stranden, hand in hand voor zich en weer een ander ervaart intimiteit als verbondenheid zonder uiterlijke vormen.
Intimiteit is een van onze eerste levensbehoeften, bijna zoiets als de behoefte aan eten en drinken. Want dat je zonder intimiteit dood gaat is misschien iets te heftig uitgedrukt, maar onze kwaliteit van leven verbetert sterk als we in ons leven (voldoende) intimiteit ervaren. Een intieme relatie is goed voor ons. Maar dat betekent niet dat we ons er gemakkelijk aan overgeven. Wat houdt ons dan tegen? En kun je intimiteit leren?
Intimiteit stilt ons verlangen om echt gekend te worden
Intimiteit
Tja, wat is intimiteit nu eigenlijk? Het woord intimiteit kom uit het Latijnse in en timere, wat zoiets betekent als ‘heb geen angst’. Voor de meeste mensen is het een diepe gevoel van verbondenheid met de ander. En om deze nabijheid aan te gaan, is het voorwaarde dat we door onze angsten heengaan. Eigenlijk is intimiteit de veilige basis van waaruit we anderen toestaan in onszelf te laten kijken. Dit kan lichamelijk zijn, emotioneel, intellectueel of spiritueel. Openheid, kwetsbaarheid en eerlijkheid zijn daarbij sleutelwoorden.
Intimiteit is vooral ook emotionele dichtbijheid. Deze vorm van intimiteit is lastiger te bereiken dan lichamelijke intimiteit. Het vraagt om maskers afzetten, schilden laten zakken en daarin te delen in gevoelens, angsten, dromen, pijn plekken en daarmee ook onze kwetsbare zelf te laten zien.
Vraag mensen wanneer ze zich het meest intiem voelen en ze komen met uiteenlopende situaties. ‘Het ontstaat als ik me niet gedwongen voel me anders voor te doen dan ik ben’ zegt de een. ‘Als ik het idee heb dat we elkaar over en weer begrijpen,’ zegt de ander. En terwijl de een zich het meest intiem voelt bij de persoon met wie ze vrijt, is er voor de ander niets intiemer dan het letterlijk samen slapen.
Compleet voelen
Een mooi praktijkvoorbeeld over hoe intimiteit ervaren wordt als emotionele verbondenheid, illustreert het verhaal van Jose en Anja. Zij melden zich aan voor relatie gesprekken omdat zij er naar eigen zeggen even niet uitkomen samen. Tegenover zitten twee zelfverzekerd ogende vrouwen van begin 50. Als zij hun verhaal vertellen, word ik geraakt door de kracht ervan. Zowel Anja als Jose zijn getrouwd met een man en samen hebben ze sinds 15 jaar een relatie. De mannen in hun leven zijn op de hoogte en hebben geaccepteerd dat zij dit intieme leven delen. De vrouwen geven aan dat hun relatie van groot belang is om zich als vrouw compleet te voelen. Zij dragen elkaar, zo omschrijven ze het zelf. Er hangt momenteel echter een donkere wolk boven deze relatie; ze dreigen het gevoel van verbondenheid met elkaar te verliezen.
Anja heeft te horen gekregen dat ze een ernstige hartafwijking heeft. Anja doet er alles aan om haar leven zodanig in te richten dat het haar hartfalen ontziet. Jose daarentegen leeft nu met een grote angst dat ze Anja gaat verliezen. Niet alleen als haar intieme partner maar ook bang haar te gaan verliezen aan de zorg van haar echtgenoot. Ze lijken elkaar in dit stuk niet te bereiken. Anja voelt het als een zware last te weten dat haar ziekte zoveel angst bij haar geliefde teweeg brengt terwijl Jose het gevoel heeft geen recht te hebben op alle emoties die ze voelt, laat staan deze uit te spreken.
Geen vanzelfsprekendheid
Intimiteit is niet iets vanzelfsprekend. In de liefde draait het om vertrouwen, respecteren en de verschillen accepteren en waarderen. Maar in diezelfde liefde is een relatie pas intiem wanneer we de bereidheid hebben elkaar werkelijk te willen ontmoeten. In het geval van Anja en Jose, die zichtbaar veel van elkaar houden, lijkt het slechte nieuws over ziek zijn ervoor te zorgen dat zij elkaar tijdelijk niet bereiken. Even spreken ze niet dezelfde taal, lukt het hen niet de emotionele boodschap bij elkaar te horen. Met elk poging tot een gesprek hierover, neemt hun onmacht toe en cirkelen ze in de rondte. Gelukkig hebben ze dat bijtijds in de gaten.
Werkwoorden
Wat de vraag van deze vrouwen zo mooi maakt, is dat zij snappen dat zij zonder het herstellen van de emotionele intimiteit zich niet volledig voelen. Zij begrijpen als geen ander dat een Relatie en Intimiteit werkwoorden zijn. Zij hebben een lange weg afgelegd in het vinden van een vorm waarin ze de beste versie van zichzelf konden worden. Ze hadden en hebben elkaar nodig. Of zoals ze het zelf omschrijven; ‘door elkaar te ontdekken, leerden we onszelf kennen’. Uiteindelijk is dat wat we nodig hebben in partnerschap; iemand om ons compleet te voelen en zo het mooiste uit onszelf te halen. Intimiteit stilt ons verlangen om echt gekend te worden.
Met EFT lijkt de stap voor Anja en Jose om hun intieme band te herstellen, dichterbij. Sinds enige tijd werken wij o.a. vanuit de principes uit Emotional Focused Therapy. Een relatieprogramma waarbij drie elementen de basis vormen voor meer emotionele verbondenheid in de relatie. Kan ik je bereiken? Kan ik erop vertrouwen dat je je openstelt voor mij? Weet ik dat je me in mijn waarde laat en dicht bij mij blijft? De praktijk wijst uit dat we wel kiezen voor een intieme relatie maar we vaker blijven steken in het delen van dagelijkse ervaringen, feiten, meningen en minder aandacht besteden aan het delen van onze diepere angsten, mogelijke faalgevoelens en de behoeftes die we voelen.
Intimiteit is elkaar echt ontmoeten
Eerlijk
Het aangaan van een intieme relatie maakt ons eerlijk. Het voorziet in een spiegel die wenselijk is om onszelf te zien voor wie we werkelijk zijn. Zonder die relatie kunnen we onszelf van alles wijs maken over onszelf. Hoe meer we van onszelf aan de ander laten zien, des te beter we onszelf leren kennen en des te beter we in staat zijn intimiteit te ervaren.
Een intieme relatie zorgt er dus voor dat we onze illusies opgeven en plaats gemaakt wordt voor een minder perfecte maar echte realiteit. Het probleem in de realiteit is dat we over het algemeen bang zijn om onszelf te laten zien, bang om niet geliefd te worden. Maar hoe kunnen we ooit geliefd zijn als we onszelf niet laten zien aan de ander? Onszelf niet laten zien betekent het ontberen van ware intimiteit. De mate waarin we onszelf laten zien aan de ander is precies de mate waarin we intimiteit ervaren en aankunnen.
Paradox
We willen allemaal geliefd zijn om wie we zijn maar de bereidheid om te laten zien wie we zijn, ontbreekt vaak door onze angst voor de afwijzing. Hier hebben we een voor ons bekende cirkel te pakken; we verlangen naar intimiteit, we rennen ervoor weg uit angst voor de afwijzing, we vertellen onszelf dat we vrij willen zijn van emotionele banden en vervolgens worden we onze eigen slaaf van het een of ander; vele relaties, alcohol, koopziek, overeten of drugsgebruik om maar eens een paar verslavingen te noemen. Allemaal verwijst dit naar het ontbreken van enige vorm van ware intimiteit. Hoe dat zo? Omdat verslavingsgedrag ons in een denkbeeldige wereld houdt terwijl intimiteit ons daar juist uit haalt.
In een intieme relatie maken illusies plaats voor een echte realiteit
Anja en Jose verblijven wel degelijk in de realiteit en deze liet hen zien dat ingrijpend nieuws zoals ziekte zo’n sterke kracht heeft, dat het tot een relatietrauma kan komen. Uiteindelijk lukte het hen om de cirkel waarin ze zaten, te herkennen en erbij stil te staan. Ze leerden om hun angsten en behoeften aan elkaar kenbaar te maken zonder dat het perse tot een oplossing leidde. De bereidheid elkaar echt te zien en te horen was genoeg om de intimiteit te herstellen.
Samen op de intimiteitsreis
Hoe ga je meer intimiteit ervaren in gezelschap van de ander? De eerste stapis altijd om eerst de intimiteit met jezelf aan te gaan. En de enige manier hiervoor is tijd alleen doorbrengen. Elke keer opnieuw jezelf herontdekken zodat je daarna samen verder op reis kunt. Dat maakt echte intimiteit ook een ingewikkeld en langzaam proces. Het vraagt van ons stukken van onszelf met anderen te delen én je eigen identiteit te behouden. In een intieme relatie geef je jezelf dus niet weg en je offert je al helemaal niet op. Nee, je blijft je bewust van je eigen ‘Ik’, dat zowel gescheiden is van als een verbinding aangaat mét de ander. Denk nooit dat je jezelf en je geliefde door en door kent. Het ontvouwen van wie jij en de ander is – samen – is een proces wat misschien wel een leven lang in beweging is.
Focus op wat goed is in je relatie. Dat bevordert intimiteit
Kun je intimiteit leren? JA! Leven betekent keuzes maken. Met elke keuze die we maken hebben we de intentie om een betere versie van onszelf te worden. Dit geldt voor studiekeuze, partnerkeuze, keuzes ten aanzien van waar en hoe we willen wonen, keuzes ten aanzien van onze persoonlijke ontwikkeling en zelfs de keuzes die we bewust of onbewust maken met betrekking tot familie en vrienden. Wil je groeien in emotionele intimiteit dan vraagt het oefening. Eigenlijk niet anders dan bij het vergroten van seksuele intimiteit. DOEN! Ga die relationele reis aan van ik, jij naar wij samen. Hoe doe je dat? T is een reis die voor iedereen anders is maar voor ons allemaal tijd, ruimte en aandacht vraagt. Een langzame beweging. Toch kunnen we je een aantal handvatten aanreiken. Vooraf is het handig jezelf een aantal eerlijke vragen te stellen:
Ben ik echt bereid alles van mezelf te laten zien? Ook mijn pijn, onzekerheden en kwetsbare kanten? En als ik mezelf laat zien, is het dan hoe de werkelijkheid is of voeg ik er hier en daar wat glitter aan toe? Is degene met wie ik een intieme relatie aanga, ook degene die dat met mij wil? Zo ja, hebben jullie dan dezelfde uitgangspunten van waaruit jullie de relationele reis voortzetten?
Intimiteit vraagt om bewustzijn en daarnaar handelen. Bespreek met je geliefde hoe de verhouding tussen ‘ik’ en ‘wij’ voelt. Oftewel de tijd en aandacht die je geeft aan jouzelf en aan jullie samen, is deze zoals je het je wenst of heb jij andere behoeften? Om te voorkomen dat de een zich teveel geclaimd voelt en de ander zich teveel in de steek gelaten, is het belangrijk om het hierover te hebben. Stem af op elkaars behoeften zonder jouw eigenheid te verliezen.
De kwaliteit van intimiteit wordt beter als je samen focust op wat goed gaat in plaats waar we over klagen. Waar richt jij je aandacht op? Neem je eens voor een paar dagen je blikveld alleen te richten op datgene in je geliefde wat je blij stemt, spreek je uit en ervaar eens hoe het jullie samenzijn beïnvloedt.
Het vergroten van intimiteit gaat niet zonder momenten waarop je gekwetst wordt. In plaats van je afwerend op te stellen, vertel je je geliefde wat er gebeurt op het moment dat je dit voelt. Bijvoorbeeld: ‘Ik merk dat ik me geraakt voel door wat je nu zegt. Kunnen we hier even bij stilstaan?’ Hierdoor vraag je aandacht van je geliefde voor wat je voelt en een luisterhouding die gericht is op herstel en niet op gelijk krijgen.
Zorg dat je tijd met elkaar doorbrengt om te vrijen. Leg deze tijd desnoods vast in je agenda. Onze seksuele relatie is een belangrijke spiegel voor de mate waarin we veiligheid en vertrouwen ervaren Hoe veiliger je je emotioneel voelt bij je geliefde, des te meer je jezelf durft te laten zien in je seksuele fantasieën en hoe groter de kans op een bevredigende intieme relatie.
Intimiteit in de relatie is ons vervoersmiddel om tot de beste versie van onszelf te komen. Door de ogen van de ander leren we veel over onszelf. Welk vervoersmiddel je ook kiest, wat je bestemming ook is, geniet van de reis en schroom niet om onbekende weggetjes in te slaan.
Recente reacties